دعوی طلاق یکی از مهمترین دعاوی در کشور ما به شمار می رود و در این بین اتباع افغانی و خارجی نیز گاها دچار این گونه اختلافات خانوادگی می شوند و قصد جدایی و طلاق از همدیگر را دارند. و سوالاتی که در این خصوص وجود دارد اینکه شرایط طلاق آنها چگونه است؟ و یا اتباع افغانی که در ایران زندگی می کنند، تحت چه شرایطی طلاق می گیرند؟ آیا بر طبق قوانین و ضوابط کشور ایران صورت می گیرد یا تشریفات خاصی دارد؟ بر این اساس، آشنایی با شرایط طلاق اتباع خارجی در ایران علی الخصوص اتباع افغانی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در ادامه قصد داریم از شرایط و نحوه ی طلاق و نیز شرایط مطالبه مهریه اتباع افغانی در ایران، و ضوابط کشور افغانستان را مورد بررسی قرار دهیم.
تکلیف مهریه زن افغانی چگونه است؟
شرایط مطالبه مهریه اتباع افغانی، زن و شوهر افغانی چنانچه پناهنده ایران باشند، تابع مقررات و قوانین جمهوری اسلامی ایران خواهند بود. نظریه اداره کل حقوقی قوه قضائیه بر این است که زن و شوهر افغانی اگر پناهنده ایران باشند، تابع مقررات جمهوری اسلامی می باشند و بر مبنای قوانین و مقررات کشور ایران، وضعیت تعیین میشود.
قانون حاکم بر طلاق این گونه افراد نباید با عفت عمومی و اخلاق حسنه منافاتی داشته باشد. که در غیر این صورت در اجرای قوانین برای اتباع خارجی و همچنین در رابطه با اتباع افغانی، دچار مشکل می شود و به هیچ گونه امکان عملی شدن را نمی دهد.
در صورتی که پناهنده نباشند و مقیم ایران شناخته شوند، به خاطر اینکه مهریه از حقوق زن و از مسائل مربوط به نکاح محسوب می شود، نکاح تابع احوال شخصیه می باشد.
بر اساس ماده هفتم قانون مدنی، اتباع خارجه مقیم در خاک ایران، از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود من جمله مهریه و امثال آن، در حدود معاهدات آن کشور است و تکلیف مهریه زن افغانی، مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع می باشد.
بنابراین چنانچه زن و مرد هر دو تابع کشور افغانستان باشند و به کشور ایران پناهنده نباشند، تعیین مهریه بر اساس قانون و مقررات دولت افغانستان است.
سقف مهریه در قانون نافذه افغانستان
با توجه به مقاله ای کامل از وکیل و نویسنده ای صاحب نظر، محمد مصطفا محمدیار از کشور افغانستان درباره ی مهریه و مطالبه ی آن که در اینجا قصد داریم بیان کنیم، هدف بر این بود تا نکات موثق و معتبر که در قانون نافذه ی افغانستان آمده است را با شما به اشتراک بگذاریم در این مقاله چنین آمده است:
بالا بودن مبلغ مهریه که یکی از نگرانی های زوج و بالاطبع آن یکی از دلایل به تاخیر افتادن ازدواج شمرده می شود، نیاز به بحث و تبیین از موارد قوانین را به این دلیل دارد که قانون دارای ضمانت اجرایی می باشد که در صورت ناکار آمدی تذکرات اخلاقی و پیشنهادات شفاهی به خانواده ها می توان با تمسک به آن راه عادلانه را پیمود.
بحث مهریه اگر چه در حوزه ی حقوق خصوصی است و اصولی چون اصل حاکمیت عدالت و اصل آزادی قراردادی در آن حوزه حاکم است، با آن هم زمانی که مقنن و قانون گذار احساس می کند جامعه به سوی سوء استفاده از حق، برهم زدن عدالت و نقض نظم عمومی روان است، دست به کار شده و با وضع قواعد، مانع افسار گسیختگی افراد بی اندیشه و ظالم در جامعه می شود.
بر این دلیل است که مقنن جامعه ی افغانستان در قانون نافذه ی افغانستان نیز این معمول راسالها پیش در قانون مدنی منتشره از 1355 و پس از آن در قانون احوال شخصی اهل تشیع منتشره 1388 منظور کرده است.
موارد مرتبط با مهریه در قوانین نافذه ی افغانستان، یعنی قانون مدنی از ماده 98 الی 114 تحت عنوان مهریه و در قانون احوال شخصی اهل تشیع از ماده 104 الی 119 تحت عنوان آثار عقد نکاح است.
طبق نظر بعضی از نویسندگان، مقدار مهریه در قوانین بالا ذکر نشده است. و بنابر نظر ایشان این امکان ندارد که قانون گذار به گونه ای دقیق، مبلغی را در قانون نام برده و به عنوان سقف مهریه آن را قید کند . چون ممکن است مبلغ مذکور در قانون برای برخی از مردها، مبلغ سنگینی بوده و توانایی پرداخت آن را نداشته باشد. و نیز برخی دیگر ممکن است روی این مقدار توافق نداشته باشند.
لذا در مقابل اینکه حد و مرز میزان مهریه مشخص نیست،برخی دچار این مشکل هستند که روی یک مقدار منصفانه، توافق نمی کنند و در موارد خوشی یا ناخوشی و در بعضی دیگر از موارد به انصراف افراد از ازدواج منجر می شود.
قانون برای حل این معضل، راه حلی را که در ماده 104 قانون احوال شخصی اهل تشیع سنجیده است کاملا به جا به نظر می رسد. در این ماده چنین مشاهده شده است که مهریه ای که مرد توان بالقوه ی پرداخت آن را نداشته باشد، باطل بوده و چنین پنداشته می شود که مهریه اصلا از قبل تعیین نشده است.
دیده می شود که مقنن در این ماده، مبلغ را من حیث سقف مهریه تیین نکرده است. بلکه قانونی وضع کرده است که در هر زمان و مکان مناسب هر شخص بوده و در ضمن، عدالت را نیز مراعات کرده است و دست های سوء استفاده کننده ها را بسته است.
در شرح این ماده باید گفت که نخست سقف مهریه عبارت است از توانایی پرداخت توسط مرد و این توانایی نیز با عبارت بالقوه قید شده است.
توانایی پرداخت مهریه در قانون نافذه ی افغانستان به دو گونه است: نخست توانایی بالفعل، به این معنا که مرد در حال حاضر و فعلا قدرت پرداخت مهریه ی تعیین شده را نداشته باشد. به مانند شخص تاجر که چندین منبع درآمد دارد و توانایی پرداخت بالقوه که در مقابل آن قرار می گیرد چنین است که مرد بعدا نیز مبلغ مهریه را نمی تواند پرداخت کند.
بدین صورت که شخصی درآمد ثابت داشته باشد و مهریه ی تعیین شده چندین هزار برابر دریافتی زوج است که در این مورد مبلغ تعیین شده ی مهریه قابل پرداخت نخواهد بود، لذا مقنن در این مورد به جای تعیین سقف برای مهریه، قانونی وضع کرده که در پیش ذکر گردید، یعنی باطل شدن مهریه. لذا از شخصی به شخص دیگر قابل تغییر است و نسبت به توانایی و درآمد زوج تعیین خواهد شد.
در مقابل برخی دیگر از صاحب نظران معتقد هستند که این قانون قابل استناد توسط اهل سنت نیست. اما این نیز نادرست می باشد. چون ماده ی اول فقره ی دوم قانون مدنی افغانستان، اجازه می دهد که هر کس در صورت وجود قوانین از آن استفاده کنند و بدون اینکه شخص استفاده کننده ی قانون، مربوط به یک گروه خاص مذهبی باشد، یعنی هر قانون توسط هر کسی قابل استفاده می باشد. چه آن شخص سنی باشد و چه از مذهب شیعه.
در مواردی که حکم قانون موجود نباشد، محکمه مطابق با اساس کلی فقه حنفی شریعت اسلامی، حکم را صادر می نماید که عدالت را به بهترین وجه ممکن آن تامین نماید. این ماده به طور صریح بیان می دارد که در صورتی که متن قانون در مورد یک مسئله صراحت داشته باشد، مجاز نیست که به سایر منابع مراجعه کند. یعنی قانون به سایر منابع ارجحیت دارد. و در گام نخست است و منابع دیگر در زیر مجموعه ی قانون قرار میگیرند.
حال چون حکم مورد نظر یک شخص از اهل سنت در قانون مدنی موجود نباشد، آن شخص می تواندکه به قانون احوال شخصیه مراجعه کند. و تایید و مشابه بر حکم قانون مدنی، حکمی در قانون احوال شخصیه بیابد.
در فقره ی دوم ماده ی قانون احوال شخصیه چنین مندرج است. در مواردی که حکم در این قانون وجود داشته باشد،محکمه مطابق با آن اصلاح حکم می کند و اجتهاد در این بین اجازه ی رجوع ندارد. این ماده هم به طور مقرر بیان می دارد در صورتی که قانون حکم و پاسخ یک مسئله را داشته باشد، اجازه ی رجوع به سایر منابع مندرجه را ندارد. و اجازه ی جست و جو در سایر منابع را نخواهد داشت.
برتر و بالاتر از این قوانین و در این مبحث، و نیز بالاتر از قانون مدنی و قانون احوال شخصیه،قانون اساسی یک کشور می باشد که سایر قوانین از آن تبعیت می کنند. و نمی توانند خلاف آن حکمی را صادر کنند. بر همین اساس قانون اساسی افغانستان در ماده ی 103 چنین بیان می دارد که محاکم در قضایای مورد رسیدگی،احکام این قانون اساسی را مورد تاکید قرار می دهد.
در نتیجه سقف مهریه در حقوق افغانستان عبارت است از توانایی مرد از پرداخت مهریه می باشد و در صورتی که زوج توانایی پرداخت مهریه ی تعیین شده را نداشته باشد، مهریه ی تعیین شده باطل می باشد و طبق تفسیر صورت گرفته از اهل سنت و اهل تشیع، بلا تفکیک از ماده مذکور مستفید می شود.
نحوه دادخواست مطالبه مهریه اتباع افغانی
در صورتی که زوجینی از اتباع خارجی بخواهند در ایران برای طلاق اقدام کنند، لازم است دعوای خود را به دادگاه خانواده مطرح نمایندو نیز اگر برای مطالبه ی مهریه یا عسرو حرج خود اقدام کند می بایست با استناد به قوانین و مقررات کشور خود، دادخواست طلاق را ارائه نمایند و تا زمان صدور حکم طلاق پرونده را مطابق با ضوابط کشور ایران پیگیری نمایند.
اتباع خارجی نیز به مثابه اتباع داخلی، باید ثبت طلاق را به صورت دادخواست تنظیم نماید و از طریق دفاتر قضایی پیگیری شود تا در دادگاههای خانواده رسمیت داشته باشد.
از شرایط طرح دادخواست طلاق اتباع افغانی در ایران، بدین نحو می باشد که زن و مرد با ارائه ی فرم درخواست کتبی و حکم طلاق صادره از دادگاه خانواده، و نیز برای اتباع خارجی تاییدیه و گواهی طلاق شرعی توسط یکی از افراد قابل صلاحیت، و مدارک معتبر اقامت در کشور تابعه، و همچنین هزینه های پرداختی برای طلاق می باشد که با داشتن مدارک نامبرده به سفارت کشور خود مراجعه می شود و ادامه ی روند طلاق را در بخش کنسولگری سفارت کشور خود به سرانجام می رسانند.
مدارک لازم برای درخواست مهریه اتباع افغانی
- یکی از شرایط طلاق در دادگاههای خانواده درخواست طلاق از دفاتر قضایی الکترونیکی می باشد و این دادخواست با توجه به اصول و ضوابط کشور ایران، برای تمامی اتباع خارجی نیز ملزوم و ضروری می باشد.
- علاوه بر فرم درخواست کتبی، گواهی سفارت دولت متبوع مبتنی بر بلامانع بودن دادخواست و گواهی وزارت امور خارجه می باشد.
- طلاق نامه باید به تاییدسفارت کشور دولت متبوعه رسیده باشد.کپی و اصل صیغه نامه یا عقد نامه علی الخصوص برای اتباع افغانی ضروری می باشد.
- هنگام دادخواست و تشکیل پرونده، حضور خانم و آقا ضروری می باشد.
مهریه در قانون مدنی افغانستان
طبق موازین و ضوابط مهریه در کشور افغانستان، مبلغی ثابت را نمی توان برای مهریه زن تعیین کرد چرا که قانون گذار با وجود دلایلی که برای کشور خود دارد از قید کردن مبلغی ثابت ناتوان است و با وجود اینکه مبلغی را برای مهریه و حق زن در نظر گرفته شود، با احتمال اینکه مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد و رقمی سنگین بر وی باشد، لذا قادر به ازدواج نخواهد بود و از وصلت و تشکیل خانواده انصراف خواهد داد. و از سویی ممکن است رقم پیشنهادی قانون برای افرادی، هیچ گونه سنگینی نباشد و به راحتی برای مرد قابل پرداخت شود. در این بین میزان و عدالت اجتماعی، علی الخصوص برای کشوری اسلامی، دور از اخلاق است و بی عدالتی محسوب می شود.
یکی از قوانینی که برای مهریه در قانون افغانستان درج شده است، میزان مبلغ اضافی مهریه است. بدین تفسیر که اگر زوجه تقاضای مهریه ای بیش از توان مالی و مبلغ درآمدی زوج را کرده باشد، در حکم طلاق، با بررسی میزان دارایی و توانایی مالی زوج، مبلغ مهریه باطل محسوب می شود و زن هیچ گونه ادعایی بر مهریه خود ندارد چرا که در قانون مدنی به صراحت تاکید شده است و نیز با زبان ساده و روان بیان شده تا مورد توجه و فهم عموم مردم قرار بگیرد و با این توضیح آمده است که چنانچه مبلغ مهریه بیش از درآمد مرد محاسبه شود، مهریه باطل بوده و به طوری که اصلا از قبل هیچ مهریه ای صادر نشده است.
سخن غایی
مطالبه ی مهریه ی اتباع افغانی در ایران طبق موازین و مقررات حقوقی کشور ایران طرح می شود و باید دادخواست طلاق با قوانین کشور متبوع باشد. اتباع افغانی از حیث موازین اخلاقی و شرعی مطیع کشور متبوع هستند و به تمام معاهدات این کشور پایبند می باشند. در این مقاله سعی شد به طور واضح و روشن به تمام قوانینی که برای اتباع افغانی از مطالبه ی مهریه تا صدور طلاق، ملزم به رعایت می باشند، بیان شد و شروط اصلی طلاق را با توضیح کامل به قلم در آوردیم. نمونه درخواست طلاق و مدارک طلاق برای اتباع افغانی را در این مقاله شرح دادیم امید است تمام مطالب این مقاله مفید واقع شده باشد. تشکر که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید در صورت رضایت از این مقاله از شما کاربران تقاضا داریم به آن متیاز دهید این امر موجب گرفتن انرژی و تلاش بیشتر نویسنده در نوشتن مطالب می شود.
