نکات مهمی که درباره ی طلاق رجعی باید بدانید! ⚖️✔️

طلاق را می توان از نظر شوهر به همسر پس از طلاق به دو دسته کلی طلاق رجعی و طلاق بائن دسته بندی کرد. هر یک از این انواع طلاق دارای شرایط و ضوابط خاص خود است. در واقع در طلاق رجعی این حق به مرد و زن داده شده است تا در زمان عده، به یکدیگر رجوع کرده و بدون اینکه نیاز به ازدواج مجدد باشد، زندگی مشترک را ادامه دهند. البته باید دقت داشته باشید که رجوع در این نوع از طلاق تنها به درخواست مرد است و اگر مرد تمایل به انجام این کار را داشته باشد، زن طبق قانون نمی تواند از این امر جلوگیری کند. در این مقاله سعی داریم به طور کامل در خصوص ابعاد این نوع از طلاق سخن به میان آوریم و آن را تشریح کنیم. پس با ما در سایت از وکیل بپرس همراه باشید.

طلاق رجعی چیست؟

یکی از انواع طلاق در اسلام و به تبع آن قانون کشور، طلاق رجعی می باشد. در این نوع از طلاق این حق به مرد داده شده است تا در ایام عده از تصمیم خود برای جدایی از همسر انصراف داده و مجددا به زن رجوع کند. در نظر داشته باشید که در ماده 1148 قانون مدنی به صراحت در خصوص این نوع از طلاق توضیحاتی ارائه شده و ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته است.

اگر بخواهیم تعریف دقیقی از طلاق رجعی ارائه دهیم و به این سوال پاسخ دهیم که طلاق رجعی چیست؟ باید بگوییم که طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که در آن زن ملزم به نگه داشتن عده می باشد و مرد در زمان نگه داشتن عده از سوی زن می تواند به او رجوع نماید. در صورت رجوع مرد لازم است این موضوع به اطلاع محاکم قضایی و مقامات مسئول برسد.

دلیل نامگذاری این نوع از طلاق این است که حقی برای رجوع در اختیار مرد قرار گرفته است که زن نمی تواند از آن جلوگیری نماید. در واقع در این نوع از طلاق اگر مرد اراده به بازگشت و رجوع داشته باشد می تواند این عمل را با رفتارهای متفاوتی نشان داده و از تکمیل فرآیند طلاق جلوگیری کند. در نظر داشته باشید که در این نوع از طلاق، زن ملزم به نگه داشتن مدت زمان عده است.

طلاق رجعی در قانون مدنی

در قسمت های قبل در این خصوص اشاره داشتیم که قانون به صراحت در خصوص طلاق رجعی سخن به میان آورده و در خصوص شرایط آن نکاتی را بیان نموده است. در واقع طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که در قانون درباره آن تبصره هایی بیان شده است. بر اساس ماده 1148 قانون مدنی در صورتی می توان طلاق را رجعی نامید که دارای دو شرط زیر باشد:

• در صورتی که زن پس از طلاق ملزم به نگه داشتن ایام عده باشد. در این ایام به هیچ عنوان زن نمی تواند به مرد دیگری نزدیک شده و با او ازدواج کند؛ بنابراین اگر طلاقی عده نداشته باشد به هیچ عنوان رجعی نیست و جزو طلاق بائن محسوب می شود. برای مثال در طلاق دختر باکره و زن یائسه با عده مواجه نیستیم و این دو نوع از جمله زیرشاخه های طلاق بائن هستند.
• شرط دیگر این است که در زمان عده این حق در اختیار مرد قرار گرفته باشد تا به همسر خود رجوع کرده و بدون اینکه نیاز به ازدواج و نکاح دیگری باشد زندگی مشترک را با او ادامه دهد. در شرایطی ممکن است زن ملزم به نگه داشتن ایام عده باشد ولی در این ایام حق رجوع به مرد داده نشده باشد. در این صورت به هیچ عنوان نمی توان طلاق را رجعی دانست و بائن می باشد. (ماننده طلاق خلع و طلاق برای بار سوم)

شرایط طلاق رجعی

رجوع توسط مرد اتفاق می افتد. در واقع قانون این حق را در اختیار مرد قرار داده است تا اگر از طلاق منصرف شده است در ایام عده زن به او رجوع کرده و آن را به اطلاع مراجع قانونی برساند؛ اما در خصوص اینکه رجوع چیست و چگونه انجام می شود؟ باید بگوییم که هر گونه سخن یا عملی که دلیل بر رجوع باشد را می توان به منزله بازگشت به شمار آورد.

این اعمال می تواند شامل بوسیدن، لمس کردن یا هر عمل دیگری باشد. در واقع باید این عمل به قصد رجوع انجام شود و مرد از طلاق منصرف شده باشد. یکی دیگر از نکاتی که باید در زمینه طلاق رجعی به آن توجه داشته باشید این است که مرد لازم نیست قصد خود برای رجوع را به زن اعلام کند. بلکه او می تواند در زمان عده به زن رجوع کرده و از آن زمان زندگی مشترک مجددا شروع شود.

قانون وظایفی را به زن در زندگی مشترک سپرده است. از زمان رجوع مرد، زن به نوعی لازم است از وظایف زناشویی خود تمکین داشته باشد. یکی دیگر از شرایطی که لازم است در خصوص رجوع به آن توجه داشته باشید این است که قانون مرد را ملزم کرده است تا حداکثر یک ماه پس از رجوع به همسر خود، این عمل را به اطلاع مقامات قضایی برساند تا دچار مجازات نشود.

آثار طلاق رجعی

این موضوع را بیان نمودیم که طلاق را می توان از نظر امکان رجوع به دو دسته طلاق رجعی و طلاق بائن دسته بندی کرد. در واقع این دو نوع طلاق در نقطه ای کاملا مقابل یکدیگر قرار می گیرند و آثار حقوقی متفاوتی نیز دارند. در نظر داشته باشید که کسب اطلاع در خصوص آثار حقوقی این دو نوع از طلاق برای افزایش دانش حقوقی الزامی است.

در ادامه برخی از آثار طلاق رجعی را مورد بررسی قرار می دهیم:

• در نظر داشته باشید که در طلاق رجعی زن در ایام عده در زوجیت مرد به شمار می رود و مرد بر اساس قانون ملزم است تا به او نفقه پرداخت کند. نفقه به معنای تامین نیازهای اولیه زن در زندگی است و تامین این هزینه ها به طور کامل به مرد سپرده شده است.
• باید در نظر داشته باشیم که در ایام عده هنوز رابطه زوجیت به پایان نرسیده است؛ بنابراین اگر در زمان نگه داشتن عده از سوی زن، یکی از زوجین فوت نماید، دیگری بر اساس قانون و شرع می تواند از او ارث ببرد.

آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود؟

یکی از سوالاتی که ممکن است در خصوص طلاق رجعی با آن رو به رو شویم این است که آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می شود؟ در واقع سوال این است که اگر پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش یکی از طرفین دعاوی طلاق به دفاتر ثبت مراجعه کند آیا طلاق در شناسنامه ثبت می گردد یا خیر؟

در ماده 38 قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1392 به طور کامل به این سوال پاسخ داده است. باید اشاره داشته باشیم که در این نوع از طلاق، صیغه طلاق طبق روال جاری شده و مراتب امر صورت جلسه خواهد شد؛ اما طلاق در صورتی ثبت می گردد که گواهی کتبی دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه در منزل مشترک تا پایان زمان عده است. مگر اینکه زن اصرار به ثبت داشته باشد.

در صورتی که در ایام عده رجوع صورت گرفته باشد، صورت جلسه ابطال می شود؛ اما اگر در زمان مقرر رجوعی صورت نگرفته باشد صورت جلسه به طور کامل تکمیل می گردد. لازم است صورت جلسه به امضای سر دفتر، زوجین، وکلا و شاهدان برسد. در صورتی که زن تمایل داشته باشد گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به او تحویل داده می شود.

به هر حال اگر زمان تعیین شده برای رجوع به پایان برسد و مرد هیچ گونه عملی مبنی بر رجوع نداشته باشد این نوع از طلاق در شناسنامه ثبت نخواهد شد. پس از اینکه دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر نمود، سر دفتر وظیفه دارد تا صیغه طلاق را جاری نماید؛ اما این طلاق در شناسنامه مرد و زن ثبت نمی شود مگر به تحقق یکی از شروطی که در ادامه اشاره می کنیم:

• تمام شدن ایام عده در نظر گرفته شده برای زن و استشهادیه دو نفر شاهد مبنی بر سکونت زوجه در منزل مشترک در طول مدت عده
• اگر زوجه راضی به ثبت طلاق در شناسنامه باشد.
• در صورتی که در ایام عده مرد به زن رجوع کند این بدان معنی است که دو طرف از طلاق منصرف شده و مایل به ادامه زندگی مشترک هستند. در این صورت است که دیگر طلاق در شناسنامه آن ها ثبت نمی شود.
• در صورتی که در مدت زمان در نظر گرفته شده برای عده، مرد به زن رجوع نکند، روند طلاق به کلی کامل شده و طلاق نیز در شناسنامه دو نفر ثبت می شود.

منظور از رجوع بعد از طلاق چیست؟

قانون گذار انواع مختلفی را برای طلاق در نظر گرفته است که از مهم ترین آن ها می توان به طلاق رجعی و طلاق بائن اشاره کرد. در قانون احکام مربوط به هر یک از انواع طلاق مورد بررسی قرار گرفته است. این موضوع را توضیح دادیم که علت اصلی دسته بندی در این دو نوع از طلاق امکان رجوعی است که قانون به مرد داده است.

در طلاق بائن به محض اینکه صیغه طلاق جاری می شود مرد و زن به طور کامل به یکدیگر نامحرم شده و نمی توانند در کنار یکدیگر بوده و زندگی مشترک داشته باشند. در این نوع از طلاق اگر مرد و زن تمایل داشته باشند دوباره به یکدیگر باز گردند و در کنار یکدیگر زندگی کنند، نیاز است تا مجددا بین آن ها نکاح صورت بگیرد و ازدواج کنند.

در خصوص نحوه اثبات رجوع بعد از طلاق باید اطلاعات خود در این زمینه را افزایش دهیم. در طلاق رجعی مرد می تواند در زمان نگه داشتن عده از سوی زن به او رجوع کند؛ اما همان طور که اشاره داشتیم لازم است این رجوع به اطلاع مراجع قضایی برسد. چرا که در صورت عدم انجام این کار، از سوی قانونگذار مجازات هایی برای مرد در نظر گرفته شده است.

در واقع منظور از رجوع تمامی اعمال و سخنانی است که دلالت بر بازگشت یا قصد زوجین برای ادامه زندگی مشترک گفته می شود. هر عملی از سوی مرد رخ دهد که دلیل بر رجوع داشته باشد شامل این امر می شود و لازم است پس از آن مرد برای ثبت آن در محاکم قضایی اقدامات لازم را به انجام برساند. این اعمال می تواند شامل بغل کردن، بوسیدن و… باشد.

نحوه اثبات رجوع بعد از طلاق رجعی چگونه است؟

مرد پس از اینکه به زن در ایام رجوع کرد باید این را بداند که از این پس ادامه زندگی مشترک ممکن می شود و از این رو، باید اقدامات لازم برای ثبت قصد رجوع خود را در مراجع قانونی انجام دهد. دقت داشته باشید که رجوع به زن تنها در زمان ایام عده امکان پذیر است و مرد باید صراحتا عملی را انجام دهد و بر رجوع دلالت داشته باشد.

رجوع به معنی تاهل دوباره مرد و زنی است که برای طلاق رجعی اقدامات لازم را انجام داده اند. در صورتی که مرد در ایام عده به زن رجوع کرده باشد و این امر را در محاکم قضایی به ثبت نرسانده باشد، حقوقی از زن پایمال می شود. همین مسئله سبب می شود تا مرد برای جلوگیری از پایمال شدن حقوق زن این موضوع را به اطلاع مقامات قضایی برساند.

قانون مدتی یک ماهه را در اختیار مرد قرار داده است. زوج پس از اینکه رجوع صورت گرفت ملزم است حداکثر در مدت یک ماه در دادگاه حاضر شده و این موضوع را ثبت کند تا دچار مجازات های جدی نشود. در نظر داشته باشید که قانونگذار برای عدم ثبت رجوع در طلاق رجعی مجازات های سنگینی را در نظر گرفته است که خسارت های زیادی را برای مرد به همراه دارد.

برای اثبات رجوع لازم است مرد به دفتر خانه ثبت طلاق رفته و این موضوع را به اطلاع سر دفتر برساند. در صورتی که رجوع اتفاق افتاده باشد و مرد این موضوع را به اطلاع برساند، کلیه صورت جلسه های انجام شده ابطال می شود و طلاق به ثبت نخواهد رسید. اگر رجوعی رخ ندهد در مدت زمان پایان عده ای صورت جلسه تکمیل می شود و طلاق رجعی صورت می گیرد.

مجازات عدم اثبات رجوع بعد از طلاق

در قسمت های قبل به این موضوع اشاره داشتیم که عدم ثبت رجوع در مراجع قانونی می تواند حقوقی را از زن پایمال نموده و او را با خسارت های جدی رو به رو کند. همین مسئله سبب شده است تا قانونگذار سخت گیری های زیادی در این خصوص داشته باشد و به هر دلیل مرد را ملزم به ثبت رجوع در ایام عده کرده باشد.

در صورتی که مرد به مدت یک ماه پس از رجوع در ایام عده این موضوع را به اطلاع دفترخانه ثبت طلاق نرسانده باشد، قانونگذار این اقدام را مساوی با جرم دانسته است و می دانیم که وقوع جرم با مجازات های سنگینی همراه است. پس از پایان یافتن مهلت در نظر گرفته شده که اشاره داشتیم یک ماهه است، اگر مرد اقدامی را برای ثبت رجوع انجام ندهد برای او مجازات هایی اعمال می شود.

مجازات هایی که برای این جرم در نظر گرفته شده است جزای نقدی درجه پنج و حبس تعزیری درجه هفت است. جزای نقدی در نظر گرفته شده برای عدم ثبت رجوع در محاکم قضایی در طلاق رجعی معادل 80 تا 180 میلیون ریال است. علاوه بر این، مرد لازم است اضافه بر جزای نقدی به مدت 91 روز تا شش ماه حبس را نیز تحمل کند که از نوع تعزیری است.

مهریه در طلاق رجعی

طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در آن مرد می‌تواند تا پایان عده زن، به او رجوع کند. در این مدت، زن هنوز همسر شرعی مرد محسوب می‌شود و تمام حقوق و تکالیف زناشویی را دارد. در طلاق رجعی، مهریه زن همچنان به قوت خود باقی است و زن می‌تواند آن را مطالبه کند. مرد نیز می‌تواند مهریه زن را بپردازد یا با او توافق کند که مهریه را به صورت اقساط یا به نحو دیگری پرداخت کند.

در صورتی که مرد در دوران عده، به زن رجوع کند، تمام حقوق و تکالیف زناشویی از سر گرفته می‌شود و زن می‌تواند مهریه خود را به صورت یکجا یا اقساط دریافت کند. البته لازم است به این موضوع توجه داشته باشید که مطالبه مهریه به طلاق ربطی ندارد. در واقع زن می تواند حتی در دوران زندگی مشترک نیز حقوق مالی خود را از مرد مطالبه کند.

در صورتی که مرد در دوران عده، به زن رجوع نکند، زن می‌تواند مهریه خود را از مرد مطالبه کند. در این صورت، مرد می‌تواند با زن توافق کند که مهریه را به صورت اقساط یا به نحو دیگری پرداخت کند. در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه، حکم جلب یا توقیف اموال مرد را دریافت کند.

نفقه در طلاق رجعی

در طلاق رجعی، زن همچنان همسر شرعی مرد محسوب می‌شود و تمام حقوق و تکالیف زناشویی را دارد. یکی از این حقوق، دریافت نفقه از مرد است. نفقه در قانون و فقه اسلامی عبارت است از تأمین نیازهای ضروری زن از قبیل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و غیره. نفقه بر عهده مرد است و زن حق دارد از مرد نفقه دریافت کند.

در طلاق رجعی، زن تا پایان عده، مستحق دریافت نفقه است. عده زن عبارت است از مدت زمانی که زن بعد از طلاق باید صبر کند تا بتواند ازدواج کند. عده طلاق رجعی برای زن باردار تا زمان زایمان است و برای زن غیرباردار، سه ماه عده است. پس از پایان یافتن مدت زمان عده اگر مرد به زن رجوع نکرده باشد، تکلیف او برای پرداخت نفقه برداشته خواهد شد.

زن می‌تواند نفقه خود را به صورت یکجا یا اقساط دریافت کند. مرد نیز می‌تواند نفقه را به صورت نقدی یا غیرنقدی پرداخت کند. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه، حکم جلب یا توقیف اموال مرد را دریافت کند. البته لازم است به این موضوع توجه داشته باشید که شرط دریافت نفقه از سوی زن، تمکین وی از مرد است.

کلام آخر

از شما همراهان گرامی بابت اینکه تا اینجای مقاله در کنار ما بودید و ما را همراهی کردید، تشکر و قدردانی می کنیم. در این مقاله سعی کردیم تا توضیحات جامعی را در خصوص طلاق رجعی ارائه داده و ابعاد مختلف آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه طلاق را در قانون مدنی مورد بررسی قرار دادیم و پس از آن نیز آثار حقوقی آن را مورد ارزیابی قرار دادیم. در پایان مقاله نیز به سراغ مهریه و نفقه در این نوع از طلاق رفتیم. اکنون از شما می خواهیم که نظرات و پیشنهاداتی که در این باره دارید را با مخاطبان سایت از وکیل بپرس در میان بگذارید.