شکایتنامه یک ابزار حقوقی است که افراد میتوانند از آن برای اعلام اعتراضات و ادعاهای حقوقی خود در دادگاه استفاده کنند. ارائه مدارک و اطلاعات مناسب در شکایتنامه امری بسیار حیاتی است، زیرا این مدارک برای اثبات ادعاها و ایجاد موجهیت حقوقی نیاز اساسی هستند. چنانچه فردی در مورد یک موضوع خاص اعتراض داشته باشد و بخواهد این اعتراض خود را از طریق قانون مطرح نماید، نیاز به ارائه شکایتنامه میباشد که برای شکایت و اثبات هویت فرد شاکی و ادعای وی، باید مدارکی ارائه شود، در واقع چنانچه مدارک ارائه شده کافی نباشد مورد قبول دادگاه قرار نخواهد گرفت و به شکایت رسیدگی نخواهد شد. به منظور اطلاع از اینکه برای شکایت چه مدارکی لازم است در این مطلب همراه ما باشید.
انواع راه های شکایت
به طور کلی، هر شکایت ممکن است نیازمند رسیدگی و پیگیری در مراحل مختلفی باشد، اما این مراحل و روشها بسته به موضوع و نوع شکایت متفاوت خواهند بود. همچنین، در مواردی ممکن است رسیدگی به شکایت نیاز به رسیدگی از طریق مراجع دیگری داشته باشد.
اگر بخواهیم راههای شکایت را به طور کلی عنوان کنیم باید بگوییم که افراد میتوانند از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادسرا و همچنین مراجعه به کلانتری شکایت خود را مطرح نمایند. شکایتها معمولاً به دو صورت حقوقی و کیفری مطرح میشوند و رسیدگی به آنها بسته به نوع و موضوع شکایت متفاوت است.
دعاوی حقوقی در مورد خسارت و جبران خسارت وارد شده میباشد، اما دعاوی کیفری در مورد جرم و مجازات آن میباشد و ابتدا باید نوع جرم تعیین شود. که هر یک را شرح می دهیم.
- رسیدگی حقوقی: در این حالت، شکایت مربوط به نقض حقوقی یا قراردادی است که در دادگاههای مدنی بررسی میشود. مثالهایی از موضوعات این نوع شکایتها می تواند شامل مسائل مالی، تخلفات قراردادی، خسارتها و دیگر مسائل مربوط به حقوق مدنی باشد. در مورد دعاوی حقوقی دادگاههای حقوقی به عنوان مرجع تعیین میشود. علاوه بر این به منظور حل اختلاف و ایجاد صلح و سازش، شوراهای حل اختلاف نیز صلاحیت رسیدگی دارند و بسیاری از پروندهها به شورای حل اختلاف ارجاع داده میشود. در گذشته برای طرح شکایت حقوقی، افراد باید به صورت حضوری به دادگاه مراجعه کنند. اما با معرفی سامانه ثنا، این فرآیند تغییر کرده است. اکنون افراد میتوانند شکایت خود را به صورت آنلاین از طریق این سامانه ثبت کنند و از طریق همین سامانه ابلاغیهها و اخطاریههای مربوط به شکایت خود را دریافت کنند.
برای این کار، ابتدا باید شکایت خود را در سامانه ثنا ثبت کنند و سپس با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شکایت حقوقی خود را مطرح کنند تا در سامانه ثنا ثبت شود. این فرآیند به افراد این امکان را میدهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری به دادگاهها، حقوق و مطالبات خود را به راحتی و به صورت آنلاین مطرح کنند و از خدمات الکترونیکی بهرهمند شوند. در مورد شکایتهای حقوقی ابتدا دعاوی به شورای حل اختلاف ارجاع داده میشود و در صورتی که از طریق شورای حل اختلاف، طرفین صلح و سازش کردن، پرونده مختومه میشود، اما در صورت عدم سازش، دادگاه حقوقی و یا دادسرا مسئول رسیدگی به پرونده است. - رسیدگی کیفری: در این حالت، شکایت به دلیل انجام عملی کیفری نقض قانون مطرح میشود و توسط دادگاههای کیفری بررسی میشود. مثالهایی از موضوعات این نوع شکایتها شامل جرایمی مانند سرقت، تهدید، ضرب و جرح، و سایر جرایم کیفری است. برای دعاوی کیفری باید در دادسرا نوع شکایت مطرح شود و شکواییه نوشته شود و با تحقیقات در کلانتری موضوع مورد شکایت در دادگاه عمومی مطرح میشود.
لازم به ذکر است برخی از جرایم میتوانند هم در دادگاه کیفری و هم در دادگاه حقوقی مطرح شوند، و در این صورت، افراد میتوانند با مشاوره با متخصصان حقوقی، بهترین نوع شکایت را برای موضوع خاص خود انتخاب کنند. برای مثال، در مواردی که عملیاتی میتواند هم جنایی و هم مدنی باشد، مانند جرایمی که باعث خسارت مالی به فرد یا سازمانی میشوند، شخص میتواند تصمیم بگیرد که شکایت را به صورت همزمان در دو دادگاه کیفری و حقوقی مطرح کند. در این صورت، مشاوران حقوقی میتوانند به شخص کمک کنند تا از مزایا و معایب هر یک از این راهها آگاه شود و تصمیم بهتری بگیرد که با وضعیت خاص و مسائل حقوقی مربوط به پرونده او سازگاری داشته باشد.
مدارک لازم برای شکایت کیفری
در پاسخ به این سوال که برای شکایت چه مدارکی لازم است، باید گفت که هرچه مدارک ارائه شده کاملتر باشد، باعث رسیدگی بهتر و کاهش زمان رسیدگی به پرونده خواهد شد، همان گونه که اشاره شد شکایت به صورت کیفری و حقوقی میباشد و شکایت کیفری در مورد افعالیست که انجام یا ترک آنها موجب خسارت و ضرر به فرد دیگری شده باشد و با طرح شکایت، شاکی درخواست جبران خسارت و مجازات فرد مورد نظر را داشته باشد.
از مدارک لازم برای شکایت کیفری مدارک هویتی از قبیل شناسنامه، گذرنامه و کارت ملی، مدارک لازم برای اثبات وقوع جرم و شکواییه تنظیمی میباشد. چنانچه مدرکی برای شکایت کیفری وجود نداشته باشد و شاکی، در سامانه ثنا حساب کاربری نداشته باشد، میتواند به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند تاحساب کاربری ثنا برای وی تشکیل شود و سپس شکواییه خود را ثبت نماید.
در صورتی که برای شکایت ادله و مدارک لازم وجود نداشته باشد و ادعای شاکی با قسم قابل اثبات باشد، فرد شاکی میتواند تقاضای صدور سوگند کند و یا اینکه از طریق دستگاه قضایی دوربینهای مداربسته و اسکرین شاتها را ضمیمه پرونده کند تا در صدور رای کمک کننده باشد.
در جرایم مالی، علاوه بر مدارک هویتی و شکواییه، ارائه مدارکی مانند فیشهای حقوقی، پرینتهای بانکی، کپی اسناد و اوراق مالی اهمیت دارد. این مدارک به عنوان شواهد مالی و اقتصادی، در اثبات وجود جرم و حجم زیان معترض نقش دارند. از طرفی، در جرایم جنایی، ارائه مدارکی مانند گزارشهای پزشکی قانونی میتواند بسیار حیاتی باشد.
این گزارشها ممکن است اطلاعاتی راجع به صحت و صحبتهای معترض، جزئیات آسیبهای فیزیکی یا روانی، و حتی دلایل و تبیینهای پزشکی درباره آسیبها و زخمهای وارده فراهم کنند. به همین دلیل، این مدارک به عنوان شواهد حیاتی در پرونده جرایم جنایی بررسی میشوند و میتوانند تاثیر بسزایی در نتیجه پرونده داشته باشند.
مدارک لازم برای ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
با توجه به افزایش میزان شکایت در زمینههای مختلف در سالهای اخیر، ایجاد دفاتر خدمات قضایی به منظور سهولتبخشی به شهروندان در ثبت شکایتها و کاهش ترافیک مراجعین در دادگاهها واقعاً موثر است. اینکه برای شکایت چه مدارکی لازم است در زمان ثبت دادخواست در این دفاتر، علاوه بر کارت ملی، مدارکی که باید به پرونده ضمیمه شوند و هزینههای دادرسی نیز مطرح میشوند.
اسکنی از مدارک اصلی تهیه میشوند و سپس اصل مدارک به شخص تحویل داده میشود. این روند به شهروندان امکان میدهد تا به صورت الکترونیکی شکایت خود را ثبت کنند و به این ترتیب، بهبودی چشمگیر در فرآیند ثبت شکایتها و رفع بخشی از فشار کاری مسئولین دادگاهها داشته باشد.
مراحل شکایت در کلانتری
معمولاً ابتدا افراد برای ثبت شکایتهای خود به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه میکنند و شکواییه خود را ثبت میکنند. اما به عنوان یک مرحله بعدی، کلانتری به عنوان مرجع اصلی برای پذیرش شکایات مسئولیت دارد و موظف است به پذیرش افراد بپردازد. به طور کلی، در کلانتریها تنها شکایتها دریافت میشود و سپس پروندهها به دادستان ارسال میشوند تا تحقیقات لازم صورت گیرد.
دادستان سپس وظیفه دارد تحقیقات مربوطه را انجام دهد و به تصمیم مناسبی در خصوص ادامه روند رسیدگی به شکایت برسد، چه این ادامه روند را به صورت متقدمه در کلانتری و چه به صورت بعدی در دادگاههای مربوطه اعمال کند. این فرآیند به عنوان یکی از مراحل اصلی در فرآیند حقوقی کشور عمل میکند و اطمینان از اعمال عدالت و حفظ حقوق افراد را تضمین میکند.
همچنین برای ثبت شکایت در کلانتری، فرد شاکی میتواند به صورت کتبی یا شفاهی شکایت خود را مطرح کند. اگر فرد دارای سواد و توانایی نگارش کتبی شکایت باشد، میتواند شکایت خود را به صورت کتبی ثبت کند. اما اگر فرد دسترسی به این امکان را نداشته و یا سواد نگارشی کافی نداشته باشد، میتواند شکایت خود را به صورت شفاهی مطرح کرده و ماموران کلانتری با ایجاد صورتجلسه، شکایت را ثبت کنند و زیر آن را امضا کنند.
با به انجام رسیدن مراحل شکایت در کلانتری با راهنمایی ماموران کلانتری فرد شاکی به یکی از شعب دادسرا مراجعه میکند و شکایت خود را به ثبت میرساند و اینکه برای شکایت چه مدارکی لازم است به عنوان یکی از مدارک کمک کننده در اثبات دعاوی کیفری، فرد خواهان میتواند گزارشی که در کلانتری به ثبت رسیده است و یا صورتجلسه را به پرونده ضمیمه کند. در واقع شکایت در کلانتری باعث میشود ماموران کلانتری اطلاعات لازم را به فرد شاکی بدهند و اظهارات خود را در مورد ضرر و زیانهایی که به وی وارد شده است، در گزارش خود به ثبت برسانند.
نحوه ثبت شکایت در سامانه ثنا
سامانه ثنا، کلمه اختصار یافته ثبت نام الکترونیک میباشد که افراد به منظور شکواییه، ابتدا باید در این سامانه ثبت نام کنند و در واقع برای به ثبت رساندن شکایت در سامانه ثنا، هر فردی باید دارای کد ثنا باشد تا بتواند وارد این سامانه شود. به طور کلی افراد برای ورود به سامانه باید دارای نام کاربری و رمز ورود باشند تا بتوانند وارد بخش خدمات قضایی من شوند.
با ورود به این بخش بر روی گزینه ثبت شکواییه کلیک کنند و شکواییه خود را به ثبت برسانند، مشخصات افراد در این قسمت نمایش داده میشود و تنها در صورتی که نیاز به اضافه کردن افراد دیگری باشد، باید در قسمت افزودن، نام این افراد وارد شود، در صورتی که از شخص مورد نظر هیچ گونه اطلاعاتی نداشته باشید، گزینه شخص ناشناس را انتخاب کنید و مرحله بعد را انجام دهید.
در مرحله بعد قسمتهایی به نام موضوع، محل و تاریخ وقوع جرم وجود دارد، در قسمتهای مشخص شده به شرح شکواییه پرداخته و تیکهایی که لازم است را فعال کنید. در واقع ثبت شکواییه در سامانه ثنا نیاز به مدت زمان طولانی ندارد و کمتر از چند دقیقه در صورت آماده بودن متن شکواییه میتوان شکایت را به ثبت رسانید.
از مدارک لازم برای ثبت شکواییه، کارت ملی، شناسنامه، کد پستی و یکی از قبوض خدماتی میباشد، همچنین نیاز به یک قطعه عکس پرسنلی میباشد و باید یک شماره تلفن به نام فرد متقاضی وجود داشته باشد تا کد ورود در هنگام ثبت نام برای فرد متقاضی ارسال شود.
شکایت از کسی که به سن قانونی نرسیده
برای حفاظت از حقوق افراد زیر سن قانونی، محدودیتهای خاصی در بسیاری از جوامع قرار داده شده است. امکان شکایت از افراد زیر سن قانونی وجود دارد، اما در نهایت تصمیم نهایی در مورد این شکایت توسط دادگاه به عنوان سازمان قضایی اختیار میگیرد. علاوه بر این، در این شکایتها، سن افراد زیر سن قانونی و میزان توانایی آنها برای درک و پاسخ به ادعاها و اتهامات نیز مدنظر قرار میگیرد.
در وهله اول، والدین یا سرپرستان قانونی افراد زیر سن قانونی مسئولیت اولیه را به عهده دارند و ممکن است در نتیجه اقدامات آنها اقدامات حقوقی به وجود بیاید. اما اگر والدین یا سرپرستان به نظرات یا عملکرد افراد زیر سن قانونی رضایت نداشته باشند یا معتقد به نقض حقوق آنها باشند، میتوانند شکایت کنند و دادگاه به عنوان مرجع قضایی این ادعاها را بررسی کرده و تصمیمگیری نماید. در هر صورت، رعایت حقوق و مصلحت افراد زیر سن قانونی اولویت دارد و تصمیم دادگاه با توجه به این مبناها اتخاذ میشود.
چه مواردی شامل شکایت می شود
هر فعل یا اقدامی که منافی اصول و مقررات موجود در کتاب قانون یا قوانین جامعه باشد، میتواند شامل شکایت گردد. این شامل مواردی مانند نقض قوانین کیفری، حقوق مدنی، حقوق خانواده، حقوق کار، قوانین مالی و سایر قوانین و مقررات حاکمیتی و اجتماعی میشود.
به عنوان مثال، نقض حقوق افراد، خسارت به مال عمومی، نقض قراردادها، نقض حقوق کودکان و سایر موارد مشابه میتوانند از مواردی باشند که به شکایت و اقدامات حقوقی افراد منجر میشوند. و همچنین هر موردی که باعث ایجاد خسران و زیان به فرد دیگر یا جامعه شود، که این زیان میتواند به صورت جسمی، مالی و روانی بی بندو باری باشد، شامل شکایت میشود و نوعی جرم به حساب میآید.
از این جرایم میتوان کلاهبرداری، پولشویی، فرار مالیاتی، اختلاس، سرقت، خیانت در امانت، انتقال و فروش املاک غیر، کودک آزاری، آتش سوزی، آدمربایی، ضرب و شتم، تجاوز را نام برد و اینکه چه مدارکی برای شکایت لازم است، بستگی به نوع جرم دارد.
نقش وکیل در ثبت شکایات
وقتی شما به تصمیم میرسید که شکایتی را طرح کنید، یکی از امور حیاتی که باید مد نظر داشته باشید، انتخاب یک وکیل با تجربه است. وکیل با دانش و تخصص قانونی خود میتواند به شما راهنمایی کند که چگونه بهترین شکل را برای جمع آوری شواهد و تهیه شکواییه انتخاب کنید.
او میتواند شما را از مسائل قانونی پیچیده آگاه سازد و در طول فرآیند قانونی به شما کمک کند. تجربه و دانش وکیل میتواند تأثیر بسزایی در بهبود روند ثبت شکایت داشته باشد و باعث دستیابی به نتایج مطلوبتر شود. همچنین، وکیل با تجربه میتواند در مذاکرات با طرف مقابل شما یا در دادگاه به شما کمک کند و به شما اطمینان بیشتری در مورد پروسه حقوقی مورد نظرتان بدهد.
او میتواند به شما راهنمایی کند که چگونه با چالشهای حقوقی روبرو شوید و بهترین استراتژی را برای موفقیت در پروندهتان انتخاب کنید. در نتیجه، انتخاب یک وکیل با تجربه میتواند احساس قدرت و اعتماد بیشتری به شما دهد و به دستیابی به نتایج مطلوبتر کمک کند.
کلام اخر
دقت در جمع آوری و ارائه مدارک در فرآیند ثبت شکایت و تنظیم شکواییه بسیار حیاتی است و میتواند تأثیر بسزایی در دریافت نتایج مطلوب داشته باشد. نوع مدارک مورد نیاز بستگی به نوع شکایت دارد، اما به طور کلی ممکن است شامل اسناد رسمی، شواهد، مدارک مالی، شاهدان و موارد مشابه باشد. افراد قبل از طرح شکایت باید به دقت نیازمندیها و مدارک مورد نیاز را درک کنند. این شامل بررسی قوانین، مشاوره با وکیل یا کارشناس حقوقی و درخواست راهنمایی از مراجع مربوطه میشود. چنانچه افراد نسبت به موضوعی اعتراض داشته باشند، باید ابتدا بدانند برای شکایت چه مدارکی لازم است، تا به دقت به جمع آوری این مدارک پرداخته و رسیدگی به پرونده آنها با سرعت بیشتری انجام شود.
