امروزه فرار از دین مهریه یکی از مسائل حقوقی پیچیده‌ای و از سوالات پرتکرار در محاکم کیفری است که در جامعه ما به‌ویژه در زمینه خانواده مطرح می شود. مهریه به عنوان یکی از حقوق قانونی زن و جنبه مالی برای زن به شمار می رود. عواقب معامله فرار از دین مهریه در قانون جدید شامل پیامدهای قانونی مانند توقیف اموال، محدودیت‌های سفر و حتی حبس باشد. این موضوع همچنین می‌تواند به آسیب‌های عاطفی و روانی برای زن منجر شود و اعتماد به نفس او را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، فرار از دین مهریه می‌تواند تبعات اجتماعی نظیر ایجاد تنش در روابط خانوادگی و اجتماعی و کاهش اعتبار فرد در جامعه را به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی عواقب قانونی و اجتماعی فرار از دین مهریه و شرایط اثبات معامله به قصد فرار از دین پرداخته خواهد شد و اهمیت رعایت حقوق متقابل زوجین در زندگی مشترک مورد تأکید قرار خواهد گرفت.
معامله به قصد فرار از دین در قانون جدید چه حکمی دارد؟
یکی از شرایط صحت معامله در ماده 190 قانون مدنی، مشروع و قانونی بودن هدف معامله است. اگر شخصی به قصد فرار از دین معامله را انجام دهد، بدین معنی که شخص مال خود را بدین قصد و به قصد فرار از دین به شخص دیگری انتقال دهد، این معامله معتبر نخواهد بود.
به طور مثال زمانی که زن و مرد بخواهند از هم جدا شوند و دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه می دهند و لازم به ذکر است که اگر زن دادخواست طلاق را ارائه نماید، به حکم دادگاه مرد ملزم به پرداخت مهریه و یا سایر حقوق مالی به زن خواهد بود.
اگر مرد از پرداخت مهریه استنکاف کند و اموال خود را به دیگری انتقال داده باشد و نیز برای دادگاه مهرض شود که این معامله به قصد فرار از دین مهریه بوده است، و قصد وی قصد ضرر با زوجه بوده است،و اموال ایشان کفاف پرداخت مهریه و حقوق مالی را زوجه را نداشته باشد، معامله به قصد فرار از دین مهریه محسوب می شود و در این صورت می توان از دادگاه صالح ابطال قرارداد یا معامله را خواست.
طبق ماده 21 قانون مدنی، نحوه اجرای محکومیت های مالی حسب مورد حبس یا جزای مالی در مورد فرار از دین صادر می شود. ماده 21 قانون مدنی که درباره نحوه اجرای محکومیت های مالی می باشد، ذکر شده است که، انتقال اموال به دیگری به هر نحوی و به هر قصدی که باشد، به وسیله مدیون با انگیزه فرار از دین به نحوی که باقیمانده اموال برای پرداخت دیون کافی نباشد، موجب حبس تعزیری یا جزای نقدی درجه شش و یا جزای نقدی معادل نصف محکوم به یا هر دو مجازات می شوند.
و در صورتی که منتقدعلیه نیز با علم به این موضوع اقدام کرده باشد، در حکم شریک جرم محسوب می شود. بدین صورت که خریدار نیز علم و اطلاع داشته باشد از فرار مدیون از دین، همین مجازات را خواهد داشت.
در این صورت عین آن مال و در صورت تلف یا انتقال آن مثل یا قیمت آن مال از انتقال گیرنده به عنوان جریمه اخذ می شود و محکوم به از محل آن استیفا خواهد شد.
رای وحدت رویه معامله به قصد فرار از دین مهریه
همانطور که می دانید اگر بدهکار اموال خود را به قصد فرار از دین مهریه و یا هر نوع دین بدهکاری خود، به اشخاص ثالثی به دیگران انتقال دهد، در واقع جرمی را مرتکب شده است که به عنوان معامله به قصد فرار از دین مهریه محسوب می شود.
اما رای وحدت رویه معامله به قصد فرار از دین مهریه در قانون جدید آمده است که بدین شرح می باشد: اگر این معامله اگر بعد از صدور رای قطعی مدیونیت آن شخص باشد، معامله به قصد فرار از دین محسوب می شود. یعنی اینکه اگر قبل از صدور رای قطعی این معامله را انجام داده باشد، آن معامله باطل نیست و معامله به قصد فرار از دین نیز محسوب نمی شود.
اما در مورد اسناد رسمی از قبیل مهریه، اگر اجراییه صادر شده باشد، یعنی زوجه به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده باشد و درخواست صدور اجراییه کرده باشد و این حکم اجراییه از طرف دفتر اسناد صادر شده باشد، و به زوج ابلاغ شده باشد و بعد از این قضایا معامله صورت گرفته باشد، این معامله به قصد فرار از دین تلقی می شود و جرم مرتکب شده است.
پس لازم به یادآوری می باشد که فقط صدور رای دادگاه نیست . در مقوله ی طلاق آمده است که اول باید اجراییه صادر شده باشد و از طریق دفتر ثبت اسناد تشکیل پرونده شده باشد و در صورتی که مالی پیدا نشده باشد، باید از طریق دادگاه تشکیل پرونده شود و رای دادگاه مبنی بر محکومیت مهریه صادر شود.
اما از این نکته نیز نباید غافل شد و آن این است که افراد با همان اجراییه ای که در مرحله نخست در دفتر ثبت اسناد و ازدواج صادر کرده و از طریق پست به زوج ابلاغ شده است، همان حکم کفایت می کند. و هر معامله ای که بعد از این انجام شده باشد، زوجه می تواند معامله به قصد فرار از دین علیه زوج شکایت کند.
شرایط و راههای اثبات قصد فرار از دین کدام است؟
در مورد عواقب معامله به قصد فرار از دین در قانون جدید در موضوع ماده 218 قانون مدنی آمده است که با توجه به اینکه این ماده دو شرط اساسی برای این موضوع بنیان کرده است. که در این گونه موارد معامله به قصد فرار از دین باشد و یا یک معامله صوری شناخته شود.
اگر در صورت اثبات صوری بودن معامله، معامله قابل ابطال خواهد بود و اگر حمل بر عدم اثبات صوری بودن معامله شد، و شخص نتوانست معامله به قصد فرار از دین شخص مقابل را اثبات کند، غیر نافذ است و طلبکار باید این معامله را تنفیذ کند.
در بررسی این مبحث به اثبات تحقق و راههایی که بتوان معامله به قصد فرار از دین مهریه و یا هر دین دیگری را اثبات کرد به شرایطی بستگی دارد.
- انجام معامله ای حقوقی که از دارایی شخص بدهکار مالی خارج شده باشد، به طوری که با فروش مال دیگری از اموال او طلب به شخص طلبکار پرداخت نشود و حق طلبکار ضایع شود.
- دین باید مسلم و قطعی، معلوم و حال باشد. بدین معنی وجود دین قطعی باشد و قطعی بودن دین مستند به حکم لازم الاجرای دادگاه باشد و یا اینکه دین مربوط به مهریه باشد.
- اهمیت داشتن هدف معامله. با این توضیح که، قصد و هدف فروشنده یا معامله کننده از انعقاد قرارداد معامله ضرر زدن به طلبکاران بوده باشد. ممکن است طرف معامله از قصد فروشنده آگاه نباشد و یا از هدف فروشنده آگاه باشد که در این صورت نه تنها به قصد فرار از دین محسوی می شود بلکه معامله هم صوری تلقی می شود. و معامله صوری هم قابلیت ابطال را دارد.
مجازات فرار از دین مهریه چیست؟
فرار از دین مهریه یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در نظام حقوقی ایران است. مهریه به عنوان یک حق قانونی و شرعی برای زن در ازدواج محسوب می‌شود و بر اساس قانون مدنی، زوج موظف به پرداخت آن است. در صورتی که زوج از پرداخت مهریه خودداری کند یا به نحوی فرار کند، این مسئله می‌تواند تبعات حقوقی و کیفری و به دنبال آن مجازات فرار از دین مهریه را برای او به همراه داشته باشد.
در ابتدا، باید به تعریف فرار از دین اشاره کرد. فرار از دین به معنای عدم توانایی یا عدم تمایل فرد به پرداخت بدهی‌های خود است. در مورد مهریه، این موضوع زمانی مطرح می‌شود که زوج به عمد از پرداخت آن خودداری کرده و اقداماتی انجام دهد که نشان‌دهنده نیت او برای فرار از این مسئولیت باشد. این فرار می‌تواند شامل انتقال اموال، تغییر محل سکونت یا هر اقدام دیگری باشد که نشان‌دهنده نیت عدم پرداخت مهریه باشد.
طبق ماده ۲۳۵ قانون مجازات اسلامی، هر فردی که به قصد فرار از دین، اموال خود را منتقل کند یا از پرداخت دیون خود خودداری نماید، از عواقب معامله به قصد فرار از دین مهریه در قانونو جدید، پیداست که شخص ممکن است به مجازات حبس محکوم شود. این مجازات می‌تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد و بستگی به شرایط خاص پرونده دارد. همچنین، اگر زوجه بتواند ثابت کند که زوج به عمد و با نیت فرار از دین، اقداماتی انجام داده است، می‌تواند درخواست صدور حکم جلب او را داشته باشد.
یکی از نکات مهم در این زمینه، امکان درخواست توقیف اموال زوج توسط زوجه است. زوجه می‌تواند با ارائه مستندات لازم به دادگاه، درخواست توقیف اموال زوج را داشته باشد تا از این طریق بتواند حق خود را دریافت کند. این اقدام می‌تواند به عنوان یک ابزار قانونی برای جلوگیری از فرار زوج از دین مهریه محسوب شود.
در مواردی که زوج به دلیل مشکلات مالی واقعاً قادر به پرداخت مهریه نباشد، ممکن است وضعیت او متفاوت باشد. در این حالت، قاضی ممکن است با توجه به شرایط مالی زوج، تصمیم‌گیری کند و ممکن است مجازات فرار از دین مهریه را برای او در نظر نگیرد. با این حال، اگر ثابت شود که زوج با نیت فرار از دین اقدام کرده است، مجازات‌های سخت‌تری ممکن است برای او در نظر گرفته شود.
مدارک لازم برای شکایت از فرار از دین مهریه
برای شکایت از فرار از دین، مدارک لازم برای شکایت از فرار از دین مهریه را جمع‌آوری کنید که بتوانید ادعای خود را در دادگاه ثابت کنید. مدارک مورد نیاز ممکن است بسته به شرایط خاص پرونده و نوع شکایت متفاوت باشد، اما به طور کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدرک ازدواج: عقدنامه یا سند ازدواج که نشان‌دهنده وجود مهریه و مبلغ آن باشد.
- مدارک شناسایی: شامل کارت ملی و شناسنامه شما و زوج.
- مدارک مربوط به مهریه: هر گونه مستندات مربوط به مهریه، مانند سند رسمی یا قراردادهای مربوط به آن.
- شواهد فرار از دین: مدارکی که نشان‌دهنده نیت زوج برای فرار از پرداخت مهریه باشد.
این مدارک می‌تواند شامل:
- فاکتورها یا رسیدهای انتقال اموال (مثل فروش یا انتقال دارایی‌ها به شخص دیگر)، مستندات مربوط به تغییر محل سکونت (مثل اجاره‌نامه یا سند مالکیت)، هر گونه مکالمه یا پیام (متن، ایمیل) که نشان‌دهنده نیت زوج برای عدم پرداخت مهریه باشد.
- گزارش‌های مالی: اگر امکان دارد، مستنداتی که نشان‌دهنده وضعیت مالی زوج باشد، مانند فیش‌های حقوقی، اظهارنامه مالیاتی یا هر مدرک دیگری که وضعیت مالی او را روشن کند.
- شهادت شهود: در صورتی که افراد دیگری شاهد رفتارهای زوج باشند، شهادت آنها می‌تواند به عنوان مدرک معتبر ارائه شود.
- درخواست توقیف اموال: اگر قبلاً درخواست توقیف اموال را ارائه داده‌اید، مدارک مربوط به آن نیز باید ضمیمه شود.
- گزارش‌های پلیس: اگر به دلیل فرار از دین، شکایتی در پلیس ثبت کرده‌اید، کپی آن نیز می‌تواند مفید باشد.
- مشاوره حقوقی: توصیه می‌شود با یک وکیل متخصص در زمینه خانواده مشورت کنید تا مدارک لازم و روند شکایت را به درستی طی کنید.
توجه داشته باشید که جمع‌آوری این مدارک و ارائه آنها به دادگاه می‌تواند به شما کمک کند تا ادعای خود را مستند کنید و حق خود را در زمینه مهریه مطالبه نمایید.
سخن غایی
در این مقاله سعی شد به تمام نکات ریز و درشت در مسائل مربوط به فرار از دین که توسط زوج صورت می گیرد، پرداخته شود و نیز به اثبات این موضوضع در محاکم قضایی توجه بیشتری مبزول شد چرا که در پیچ و خم مسائل حقوقی و کیفری جای گرفته است و اشخاص درگیر در اینگونه موارد را به چالش عمیق می کشد. سعی بر این شد تا به تمام موارد از جمله به مجازاتی که در این بین تدبیر شده اشاره شود تا زوج ها به علم عواقب معامله به قصد فرار از دین مهریه آگاه باشند و از حقوق مالی همسر خود چشم پوشی نکنند و اینکه مسبب پیامدهای خطرناک اجتماعی که در پس این مورد هویدا می شود، دامن نزنند. امید است اشخاص در چالش های حقوقی خود با در دست داشتن اطلاعات مفید، بهترین تصمیم را بگیرند. تشکر که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید در صورت رضایت از این مقاله از شما کاربران تقاضا داریم به آن امتیاز دهید این امر موجب گرفتن انرژی و تلاش بیشتر نویسنده در نوشتن مطالب می شود.
