در حقوق اسلامی، دیه به مبلغی اشاره دارد که به خانواده یا وراث قانونی یک فرد می‌رسد که در صورت مرگ یا آسیب‌رسانی به شخص انجام می شود. دیه کامل انسان، معمولاً به مبلغی تعیین شده توسط قانون اشاره دارد که برای پوشش کلیه جبران خسارات و ایجاد تعادل در جوامع تعیین می‌شود. یکی از مهمترین مجازات‌هایی که در قانون مجازات اسلامی برای برخی از جرایم در نظر گرفته می‌شود، دیه می‌باشد که در ابتدای هر سال نرخ دیه کامل انسان توسط قوه قضاییه اعلام می‌گردد و محاسبه دیه اعضای بدن بر طبق دیه کامل انسان می‌باشد. نرخ دیه در هر سال متغیر است و روند افزایشی دارد، همچنین دیه کامل انسان بر اساس جنسیت نیز متفاوت می‌باشد. به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد مبلغ دیه کامل انسان، در این مقاله با ما همراه باشید.
شرایط دریافت دیه کامل انسان
به دیه، خون بها نیز گفته می‌شود و به دلیل ایجاد نقص در عضوی یا کشتن انسان، مالی به بازماندگان یا فرد صدمه دیده، پرداخت می‌شود. جرایم در دو دسته عمدی و غیر عمدی تقسیم بندی می‌شوند. تصادف یکی از جرایم غیرعمد بوده و در صورتی که در اثر تصادف، فردی فوت کند یا به اعضای بدن او صدمه‌ای وارد شود، یک میزان دیه بر اساس حکم دادگاه باید به شخص خسارت دیده و یا بازماندگان از طرف فرد مجرم پرداخت شود. همچنین برای جرایم عمدی نیز می‌توان دیه تعیین کرد، در صورتی که امکان قصاص وجود نداشته باشد و یا اینکه اولیای دم و یا فردی که دچار خسارت شده است، بر اساس اصل توافق با دریافت دیه، مایل به اجرای حکم قصاص نباشد.
در قانون، دیه دارای انواع مختلفی می‌باشد که عبارتند از:
- دیه در اثر قتل: چنان چه به صورت غیر عمد جان شخصی گرفته شود، مسئولیت مالی و جبران خسارت‌های ناشی از این عمل به عهده فرد یا گروهی که مسئول این حادثه می‌باشند قرار می‌گیرد. دیه قتل در واقع به عنوان جبران این خسارت‌ها به عنوان یک راهکار برای حل و فصل اینگونه مواقع مطرح می‌شود. این مبلغ معمولاً به خانواده یا وارثان فرد مقتول پرداخت می‌شود. که میزان این دیه به مقدار دیه کامل انسان می‌باشد و در مواقعی ممکن است بر اساس وضعیت اقتصادی و اجتماعی طرفین و حتی جنسیت فرد متوفی تعیین شود. چنان چه قتل، به صورت عمدی باشد اولیای دم می‌توانند بر اساس قانون توافق در مقابل قصاص، دیه دریافت نمایند.
- دیه اعضای بدن: دیه اعضای بدن به مبلغی اطلاق می شود که برای جبران خسارت های ناشی از، از دست دادن یا آسیب دیدن اعضای بدن در یک جادثه مشخص، مجاسبه می شود. در قانون برای اعضای بدن بر اساس نرخ دیه کامل انسان، درصدی معین برای هر عضو تعیین شده است و در صورتی که به اعضای بدن آسیبی وارد شود، بر اساس حکم قانون باید دیه اعضای بدن پرداخت شود.
- دیه جراحات: دیه جراحات یا همان دیه اصابت برای جبران خسارت های ناشی از زخمی کردن یا آسیب دیدن فرد که ممکن است بر اثر جنایت بر روی اعضای بدن یا صورت فرد، جراحت و یا کبودی ایجاد شود، که در این صورت باید فرد مجرم دیه جراحات پرداخت نماید، که میزان دیه در قانون متناسب با آسیب‌ها تعیین شده است.
- دیه منافع اعضا: در صورتی که در اثر جنایتی، منفعت یکی از اعضای بدن از بین برود اما در ظاهر آن عضو سالم باشد، باید مطابق با قانون مجازات اسلامی دیه‌ای پرداخت شود، که به دیه منافع اعضا معروف می‌باشد. به عنوان مثال چنانچه گوش از نظر ظاهر مشکلی نداشته باشد، اما شنوایی آن از دست برود، باید دیه منافع پرداخت شود.
دیه کامل انسان در تصادف
چنان چه در اثر بی‌احتیاطی راننده و عدم رعایت قوانین رانندگی سانحه تصادف رخ دهد و قتل غیر عمد صورت گیرد و مجازات آن ۶ ماه تا ۳ سال حبس بوده و همچنین در صورت درخواست اولیای دم، می توان پرداخت دیه صورت گیرد، در واقع چنانچه در اثر تصادف، قتل صورت گیرد از جرایم غیر عمد محسوب می‌شود و باید به بازماندگان، دیه کامل انسان پرداخت شود.
نرخ دیه در تصادف با سایر دیه‌ها متفاوت نیست و چنانچه در اثر سانحه تصادف، جراحت و فوت صورت گیرد، بر اساس قانون مجازات اسلامی نرخ دیه تعیین می‌شود. مراحل گرفتن دیه برای تصادف‌های جانی به شرح زیر می‌باشد.
اطلاع رسانی به پلیس و اورژانس: در هنگام خسارت جانی در اثر تصادف باید مامورین قانونی و اورژانس در جریان باشند و در محل حادثه حضور پیدا کنند و مدارک فرد مقصر از جمله گواهینامه، کارت ماشین و بیمه نامه را دریافت کرده و کروکی محل حادثه را به ثبت برسانند.
تشکیل پرونده: بعد از بررسی مدارک و تکمیل اطلاعات ضارب و مضروب، ماشین به پارکینگ انتقال داده می‌شود و سپس ضارب باید به کلانتری مراجعه کند، تا تشکیل پرونده صورت گیرد علاوه بر این باید شکایت از طرف خانواده فرد متوفی نیز ثبت شود تا بعد مقصر بتواند از بیمه شخص ثالث استفاده کرده و به تشکیل پرونده در اداره بیمه بپردازد.
ارائه کروکی از طرف مامور راهنمایی و رانندگی: ثبت و نگارش کروکی وظیفه مامور راهنمایی و رانندگی می‌باشد و برای تکمیل پرونده اورژانس، از جمله مدارک مهم محسوب می‌شود، برای دریافت کروکی باید نامه‌ای از کلانتری دریافت شود.
تشکیل پرونده در اداره بیمه: به منظور تشکیل پرونده در اداره بیمه نیاز به اصل کروکی و گرفتن نامه درخواست اصالت بیمه نامه از کلانتری می‌باشد، که فرد ضارب باید تمامی این اقدامات را انجام داده و به کلانتری، اصالت بیمه نامه را ارائه داده و برای پیگیری، پرونده تکمیل شده به دادسرا ارسال خواهد شد.
برای دریافت دیه کامل، گزارش نهایی پزشک قانونی نیز نیاز می‌باشد، یک هفته پس از آخرین جلسه دادگاه، رای نهایی صادر خواهد شد و پس از صادر شدن رای ۲۰ روز حق اعتراض داده می‌شود و در نهایت باید دیه کامل انسان پرداخت شود.
یک درصد دیه کامل انسان چقدر است؟
دیه کامل انسان به عنوان مبنایی برای محاسبه دیه سایر اعضای بدن قرار می‌گیرد، همانطور که بیان شد در سال ۱۴۰۲ دیه کامل انسان ۹۰۰ میلیون تومان می‌باشد که یک درصد دیه کامل انسان ۹ میلیون تومان است، البته در ماه‌های حرام این نرخ متغیر می‌باشد و به اندازه یک سوم افزایش پیدا می‌کند. بنابراین برای محاسبه دیه این موارد را باید در نظر داشت.
برای اعضای مختلف بدن دیه مخصوص در نظر گرفته می‌شود و تاثیر زیادی در روند محاسبه دیه، هر نوع آسیبی که وارد شود، خواهد داشت. چنانچه آسیب و یا جراحتی به اعضای بدن وارد شود، دیه آن با دیه قطع عضو یا خسارت‌های جانی متفاوت می‌باشد. در زمان تصادف نیز باید تمامی این موارد در نظر گرفته شود و به طور دقیق میزان دیه مشخص شود، در واقع محاسبه دیه به صورت درصدی می‌باشد، دیه کامل انسان ۱۰۰ درصد و در صورت آسیب و خسارت وارد شده، در زمان تصادف باید بر اساس دیه کامل انسان این درصدهای آسیب مشخص شود.
همه ساله نرخ تورمی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود، که مبلغ دیه آن بر اساس نرخ تورم تعیین خواهد شد و افراد مجرم باید بر اساس نرخ دیه تعیین شده به پرداخت دیه اقدام نمایند و این نرخ به روز می‌باشد. به عنوان مثال چنانچه در سال ۱۴۰۱ جرمی صورت گرفته شده در سال ۱۴۰۲ حکم آن صادر شود، باید پرداخت دیه به نرخ ۱۴۰۲ باشد.
نیاز حضور وکیل در حوادث ناگوار
افراد ممکن است در اثر تصادفات حوادث ناگوار، از جمله فوت یا آسیب‌های جسمی به دیگران یا خود، تحت تأثیرات روانی قرار گیرند. این مسائل شامل افزایش استرس، افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات خواب می‌شوند.
در برخی موارد، دیه ممکن است به عنوان یکی از راهکارهای جبرانی برای تأثیرات روانی مورد نیاز باشد. تعیین مبلغ دیه می‌تواند باعث تسکین نفس و ایجاد حالت روحی بهتر برای افراد متضرر شود. حضور وکیل نیز در این موارد می‌تواند به نحوی اثرگذار باشد، زیرا وی می‌تواند به عنوان مشاور حقوقی و حساس به جنبه‌های روانی موضوع عمل کند و سعی کند تا بهترین توافقات و شرایط را برای مشتریان خود فراهم کند. فردی که برای دریافت دیه اقدام می‌نماید، باید توانایی ثابت کردن شدت خسارت و نحوه بروز آن را در دادگاه داشته باشد و آشنایی کامل با قوانین دیه و نحوه دریافت دیه برای اثبات صدمات جانی لازم می‌باشد.
دریافت دیه ممکن است به دو صورت انجام شود که یا با توافق و یا از طریق دادگاه می باشد. حضور یک وکیل در این موارد می‌تواند به حفظ حقوق و مصالح طرفین کمک کند. وکیل می‌تواند در مذاکرات توافقی با طرف مقابل شما نقش اساسی ایفا کند و همچنین در صورت نیاز، در دادگاه نمایندگی حقوقی داشته باشد. حضور وکیل به اطمینان از رعایت نکات حقوقی و تضمین اجرای صحیح مراحل حساس مربوط به دیه کمک می‌کند.
کلام غایی
نرخ دیه کامل انسان یکی از مواردی می‌باشد که توسط رئیس قوه قضاییه هر ساله در ابتدای سال اعلام می‌شود و فرد مجرم باید طبق این نرخ دیه را در صورت خسارت جانی پرداخت نماید. بر اساس نرخ دیه کامل انسان، دیه سایر اعضای بدن محاسبه می‌شود. در سال ۱۴۰۲ نرخ دیه کامل انسان ۹۰۰ میلیون تومان اعلام شده است که این نرخ برای ماه‌های عادی سال می‌باشد، و در ماه‌های حرام به میزان یک سوم به آن اضافه می‌شود.
