حق مالکیت یکی از مهم ترین حقوقی است که بر اساس قانون در اختیار افراد در سطح جامعه قرار گرفته است. هر یک از افراد می تواند مالک اموال منقول متعلق به خود باشد و در آن دخل و تصرف داشته باشد. فرد می تواند از نظر قانونی تنها اموال منقول و غیرمنقول خود را به فروش برساند و انتقال و فروش مال دیگران از نظر قانونی جرم محسوب می شود. قانون برای جرم فروش مال غیر مجازات های سنگینی را در نظر گرفته است تا شاید به این شکل نظم و امنیت در سطح جامعه حکم فرما شود. از سوی دیگر اگر ارزش مال منتقل شده از حدود تعیین شده بالاتر باشد، جرم مذکور غیر قابل گذشت خواهد بود. در این مقاله سعی داریم ابعاد مختلف این جرم را از نظر قانونی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
جرم فروش مال غیر چیست؟
در نظر داشته باشید که فروش و انتقال مال دیگری بدون کسب مجوزهای قانونی و یا بدون رضایت شخص جنبه کیفری دارد. جرم فروش مال غیر یکی از مهم ترین جرایم در نظر گرفته شده در قانون مجازات اسلامی است. در واقع قانون در نظر دارد تا مجازات هایی را علیه فرد تعیین نماید تا به این شکل در مقابل وقوع این جرم در سطح جامعه نوعی از بازدارندگی را ایجاد نماید.
در صورتی که فرد مال دیگری را به فروش برساند، حقوق فرد در مالکیت را نقض کرده است و این عمل از جنبه های کیفری و حقوقی قابل پیگیری خواهد بود. در نظر داشته باشید که فروش مال غیر یکی از مهم ترین دعاوی ملکی به شمار می آید و شاهد این هستیم که تعداد زیادی از پرونده های موجود در دادگاه ها و سایر مراجع قانونی به بررسی این پرونده ها اختصاص داده شده است.
در ماده 1 از قانون مجازات اسلامی اشاره شده است که اگر شخصی مال دیگری را با علم به اینکه مال غیر است در اختیار دیگری قرار داده و یا اینکه منفعت ناشی از آن را منتقل نماید، مجرم محسوب می شود و مرتکب جرم شده است. ماده 238 قانون عمومی نیز در خصوص فروش مال دیگری سخن به میان آورده است و چنین اقدامی را محکوم کرده است.
اثبات مالکیت در جرم فروش مال غیر به چه صورت است؟
در صورتی که فرد مدعی باشد که جرم فروش مال غیر صورت گرفته است، در ابتدا لازم است در مراجع قضایی دعوایی را علیه متهم تنظیم و اقامه نماید. در این صورت است که فرد باید در دادگاه مالکیت خود بر مال منتقل شده را به اثبات برساند. در کشور زمانی که صحبت از انتقال مالکیت می شود، منظور مالکیت عینی فرد بر انواع اموال منقول و غیر منقول است.
در واقع هر شخصی در سطح جامعه حق مالکیت بر اموال منقول و غیر منقول متعلق به خود را دارد و قانون نیز این حق را به رسمیت می شناسد. هیچ فردی حق ندارد مالکیت فرد را نقض نموده و مال فرد را منتقل نماید. قانون برای این عمل مجرمانه مجازات های سنگینی را در نظر گرفته است؛ اما موضوعی که در اینجا مطرح است نحوه اثبات مالکیت در دادگاه می باشد.
در واقع شخص در این دعاوی لازم است در دادگاه این موضوع را به اثبات برساند که در خصوص مال مورد نزاع دارای حق مالکیت است. در دعاوی فروش مال غیر در ابتدا لازم است مالکیت خود بر مال مورد نظر را به اثبات برسانید. پس از آن جرم صورت گرفته نیز به درستی از نظر قانونی به اثبات می رسد و پس از آن فرد می تواند به حقوق قانونی خود دست پیدا کند.
پس از اینکه فرد توانست به درستی مراحل اثبات مالکیت را پشت سر بگذارد نوبت به اثبات فروش مال مورد نزاع توسط فرد متهم می رسد. در صورتی می توان مال مورد نظر را مجددا پس گرفت که در دادگاه فروش آن توسط دیگری به اثبات برسد. در واقع لازم است در ابتدا فرد این نکته را به اثبات برساند که مالک واقعی مال است و پس از آن نیز باید اثبات کند که فروش بدون مجوز وی صورت گرفته است.
از چه روش هایی می توان مالکیت بر مال را اثبات کرد؟
در خصوص جرم فروش مال غیر به این نکته اشاره داشتیم که در گام نخست لازم است فرد مالکیت خود بر مال مورد نظر را برای دادگاه به اثبات برساند؛ اما در نظر داشته باشید که روش های زیادی برای اثبات مالکیت بر مال مورد نزاع وجود دارد. ارائه سند رسمی که بتواند مالکیت شما را بر مال مورد نزاع به اثبات برساند، بهترین گزینه برای این کار به شمار می رود.
در صورتی که فرد از مال خود سند رسمی در اختیار نداشته باشد، فروش مال غیر با قولنامه نیز قابل اثبات است. دقت داشته باشید که برای صحت ادعای خود مبنی بر فروش مال غیر می توانید کپی قولنامه مال، مبایعه نامه، صلح نامه و سایر اسناد عادی را به دادگاه ارائه دهید. در این صورت قاضی پرونده به دقت اسناد ارائه شده را برای صدور رای نهایی مورد بررسی قرار می دهد.
ممکن است فروش مال دیگری در اموال مشاع صورت گرفته باشد. در این شرایط نیز لازم است فرد مالکیت مشاعی خود بر ملک مورد نظر را برای قاضی پرونده به اثبات برساند. در واقع این نخستین گام در رسیدگی به پرونده های کیفری است. در صورتی که فرد نتواند مالکیت خود را از روش های مختلف به اثبات برساند ممکن است در دعاوی مطرح شده با شکست رو به رو شود.
مطالبه خسارت های ناشی از جرم فروش مال غیر
در صورتی که فرد مرتکب جرم فروش مال غیر شود به طور معمول خسارت هایی را به مالک اصلی ملک و مال مورد نظر وارد می کند. در این صورت است که قانون این حق را به مالک اصلی ملک می دهد که خسارت های پدید آمده بر اثر رفتار مجرمانه را از مجرم مطالبه نماید. در این صورت است که عدالت در حق مالک اصلی به طور کامل اجرایی می شود.
در واقع خریدار مال غیر نیز می تواند اگر بر اثر خرید مال دچار زیان و خسارت هایی شده است، این موضوع را در دادگاه مطرح نموده و جبران خسارت های خود را مطالبه نماید. البته این در صورتی است که فرد هیچ گونه آگاهی در خصوص خرید مال غیر نداشته باشد. چرا که آگاهی فرد از متعلق بودن مال به دیگری وجود داشته باشد، این خود عمل مجرمانه محسوب می شود.
در واقع فرد زمانی می تواند خسارت های ناشی از جرم فروش مال غیر را مطالبه کند که ادله و مستنداتی را به دادگاه ارائه دهد. باید در ابتدا تمامی ارکان پرونده های کیفری در داددگاه مربوطه به اثبات برسد تا به این شکل بتوان فرد مجرم مطالبه جبران خسارت داشت. در غیر این صورت نمی توان خسارت های پدیدار شده را از محاکم قضایی خواستار شد.
در صورتی که فرد نتواند وقوع عمل مجرمانه فروش مال غیر را به اثبات برساند، ممکن است فرد نیز نتواند خسارت های ایجاد شده را برای جبران مطالبه کند. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر فرد نتواند مجرم بودن شخص در فروش مال غیر را اثبات کند ممکن است هرگز نتواند حقوق از دست رفته خود را در مراجع قانونی دنبال کند.
پیش از هر گونه اقدام برای خرید ملک و یا هر گونه مال دیگری لازم است با یک وکیل مجرب و خبره مشورت کرده و نظر او را در این باره بخواهید. از سوی دیگر لازم است اسناد مربوط به مال مورد نظر را در اختیار داشته تا در صورت بروز هر گونه مشکلی، اجازه ندهید که سوء رفتارهای مجرمانه شخص حق و حقوقی را از شما ضایع کند.
دادگاه صالح برای مطالبه خسارت ناشی از جرم فروش مال غیر
در صورتی که بخواهید خسارت های ناشی از وقوع جرم فروش مال غیر را مطالبه کنید، لازم است در ابتدا دادخواستی را تنظیم نموده و در اختیار دادگاه کیفری قرار دهید. در تنظیم انواع دادخواست لازم است تبحر و مهارت بالایی داشته باشید. چرا که تنظیم نامطلوب دادخواست ها ممکن است باعث شود که شما نتوانید در دادگاه ذی صلاح خواسته های خود را احقاق نمایید.
در واقع رسیدگی به جرم فروش مال دیگری یک دعوای کیفری است. پس از اینکه فرد متهم در این دادگاه مجرم شناخته شد، او ملزم می شود که در دادگاه حقوقی در خصوص مطالبه خسارت های ناشی از فروش مال غیر توضیحاتی را ارائه داده و حضور داشته باشد؛ اما در تمامی این شرایط فرد می بایست برای کسب نتایج مطلوب از یک وکیل مجرب و خبره استفاده کند.
شما ملزم هستید تا برای کسب نتایج مطلوب در دادگاه های حقوقی و کیفری در خصوص جرایم صورت گرفته در زمینه فروش مال غیر، مدارک و مستنداتی را به همراه داشته باشید تا به این صورت بتوانید ادعاهای خود را برای قاضی پرونده به اثبات برسانید. اگر این مدارک به درستی به دادگاه ارائه شود می تواند نقش موثری در کسب پیروزی و موفقیت شما داشته باشد.
مجازات فروش مال غیر در قانون جدید
در خصوص مجازات فروش مال غیر در قانون جدید لازم است این نکته را تاکید کنیم که اصلاحیه جدیدی در خصوص این جرم در تاریخ سال 1399 صادر شده است. بر اساس قانون جدید فروش مال غیر، فروش هر گونه مال که متعلق به دیگری است اگر ارزشی معادل یا کمتر از یک میلیارد ریال داشته باشد، جزو اموال قابل گذشت در دادگاه ها به شمار می رود.
در صورتی که فرد اقدام به فروش مال دیگران کند در شرایطی که ارزش آن کمتر از یک میلیارد ریال باشد، دادگاه برای او حبس از شش ماه تا سه و نیم سال تعیین می کند. در واقع در این صورت می توان گفت که زندان جزو مهم ترین مجازات هایی است که علیه مجرم تعیین می گردد؛ اما بحث در خصوص اموال با ارزشی بیش از یک میلیارد ریال کاملا متفاوت خواهد بود.
در صورتی که مال فروخته شده که متعلق به دیگری است ارزشی بالاتر از یک میلیارد دلار داشته باشد، قانون جدید آن را جزو جرایم غیر قابل گذشت دسته بندی می کند. در صورتی که فرد مرتکب چنین اقدام مجرمانه ای شده باشد، قانون مجازات های مختلفی که علیه او تعیین خواهد شد را مشخص کرده است. برخی از مهم ترین این مجازات ها به شرح زیر است:
- حبس از یک تا هفت سال بسته به در نظر گرفتن شرایط پرونده جرم فروش مال غیر
- پرداخت جزای نقدی برابر با مالی که فرد دریافت کرده است
- بازگرداندن مال به صاحب اصلی آن
- در صورتی که فروشنده کارمند دولت باشد، از کلیه خدمات دولتی منفصل خواهد شد
- در صورتی که مال فروخته شده متعلق به دولت باشد، جرم از نوع غیر قابل گذشت می باشد؛ بنابراین تفاوت ندارد که مال متعلق به دولت ارزشی بیشتر از یک میلیارد ریال داشته یا حتی کمتر از آن باشد. در واقع فروش مال دیگری علاوه بر اینکه مالک را تحت تاثیر قرار می دهد، نظم عمومی جامعه را نیز مختل می کند از این رو، این جرم دارای جنبه های عمومی نیز هست.
از این رو، قانونگذار مجازات های سنگینی را برای جرم فروش مال غیر در نظر گرفته است تا در صورت غیر قابل گذشت بودن آن فرد متحمل مجازات های تعیین شده گردد. به هر حال برای اثبات جرم صورت گرفته و یا اینکه رفع اتهامات وارد شده همواره می توانید از یک وکیل مجرب و خبره در این زمینه کمک دریافت کرده و به این شکل منافع خود را تامین نمایید.
تفاوت جرم فروش مال غیر با کلاهبرداری چیست؟
در نظر داشته باشید که هر دو جرم کلاهبرداری و جرم فروش مال غیر از جرایم مورد اشاره در قانون مجازات اسلامی به شمار می روند؛ اما تفاوت اینجاست که در کلاهبرداری فرد مجرم با اتکا به رفتارهای دروغین و متقلبانه مال دیگری را از اختیار او خارج کرده و به نوعی او را فریب می دهد. حال آنکه در فروش مال غیر رفتار متقلبانه ای صورت نگرفته است.
در فروش مال دیگری، ملک فروخته شده و معامله صورت گرفته واقعی است و حیله ای در کار نیست. حال آن که مالک غیر واقعی است. در واقع ابزار کسب منفعت در فروش مال غیر تقلبی نمی باشد. در نظر داشته باشید که قانون مجازات های متفاوتی را برای این دو نوع جرم در نظر گرفته است. مرز باریکی بین این دو نوع از جرم وجود دارد.
مهلت شکایت فروش مال غیر چقدر است؟
لازم به ذکر است که مهلت شکایت فروش مال غیر در قانون مجازات اسلامی ایران، به دو بخش مهلت شکایت و مهلت تعقیب تقسیم می شود. مهلت شکایت، مدت زمانی است که شاکی برای طرح شکایت خود از جرم فروش مال غیر، فرصت دارد. این مهلت، یک سال است و از تاریخ اطلاع شاکی از وقوع جرم، شروع میشود.
مهلت تعقیب، مدت زمانی است که قانون برای تعقیب جرم فروش مال غیر، تعیین کرده است. این مهلت، ده سال است و از تاریخ وقوع جرم، شروع میشود؛ بنابراین، اگر شاکی از وقوع جرم فروش مال غیر، اطلاع داشته باشد، باید ظرف یک سال از تاریخ اطلاع، شکایت خود را به مرجع قضایی ارائه دهد. در غیر این صورت، شکایت او قابل رسیدگی نخواهد بود.
البته، اگر شاکی از وقوع جرم فروش مال، اطلاع نداشته باشد، مهلت یک ساله شکایت، از تاریخ اطلاع او شروع می شود. همچنین، اگر جرم فروش مال غیر، مشمول مرور زمان تعقیب شود، یعنی ده سال از تاریخ وقوع جرم، گذشته باشد، دیگر قابل تعقیب نخواهد بود. در این صورت، مرجع قضایی قرار موقوفی تعقیب صادر می کند.
نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که هر دو مهلت شکایت و تعقیب، قابل تمدید هستند؛ یعنی، اگر شاکی یا متهم، در مهلت مقرر، اقدامی انجام ندهند، مرجع قضایی میتواند با توجه به دلایل موجه، مهلت را تمدید کند. برای مثال، اگر شاکی به دلیل بیماری یا سفر، نتواند در مهلت مقرر، شکایت خود را ارائه دهد، میتواند با ارائه مدارک لازم، از دادگاه درخواست تمدید مهلت کند.
تکلیف خریدار مال غیر چیست؟
در قانون مدنی ایران، مال غیر به مالی گفته می شود که مالک آن شخص دیگری غیر از فروشنده است. فروش مال غیر، جرم کلاهبرداری محسوب می شود و خریدار مال غیر نیز میتواند به عنوان شریک جرم در این جرم شناخته شود. در صورتی که خریدار مال غیر از مال غیر بودن آن اطلاع نداشته باشد، مسئولیت کیفری ندارد. در این صورت، خریدار میتواند پس از آگاه شدن از مال غیر بودن مال، نسبت به فسخ معامله اقدام کند.
برای اثبات بیاطلاعی از مال غیر بودن مال، خریدار باید مدارک زیر را ارائه دهد:
- مبایعه نامه معتبر که در آن فروشنده به عنوان مالک مال معرفی شده باشد.
- سند مالکیت فروشنده که در آن مال مورد معامله به نام وی ثبت شده باشد.
- استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک در خصوص مالکیت فروشنده.
به هر حال در شرایط دیگری ممکن است خریدار از مالی که به او منتقل شده کاملا اطلاع داشته و با این حال حاضر به معامله شده است. در صورتی که خریدار مال غیر از مال غیر بودن آن اطلاع داشته باشد، مسئولیت کیفری دارد. در این صورت، خریدار می تواند به عنوان شریک جرم در جرم کلاهبرداری شناخته شود و به مجازاتهای زیر محکوم شود:
- حبس از شش ماه تا سه سال
- جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال
- رد مال به شاکی
در حالتی که خریدار مال غیر از مال غیر بودن آن اطلاع نداشته باشد و این امر توسط دادگاه احراز شود، خریدار مسئولیت کیفری نخواهد داشت. با این حال، خریدار باید مال مورد معامله را به مالک اصلی رد کند. خریدار مال غیر باید مال مورد معامله را به مالک اصلی رد کند. این امر میتواند به صورت نقدی یا غیرنقدی انجام شود. در صورتی که مال مورد معامله قابل رد نباشد، خریدار باید ارزش آن را به مالک اصلی پرداخت کند.
در صورتی که مال مورد معامله قابل رد نباشد، خریدار باید ارزش آن را به مالک اصلی پرداخت کند. در این صورت، خریدار می تواند از فروشنده مال غیر، طلب خسارت کند. به هر حال تکلیف خریدار مال غیر به میزان اطلاع وی از مال غیر بودن مال بستگی دارد. در صورتی که خریدار از مال غیر بودن مال اطلاع نداشته باشد، مسئولیت کیفری ندارد و باید مال مورد معامله را به مالک اصلی رد کند.
چرا باید برای پیگیری جرایم فروش مال غیر به وکیل مراجعه کرد؟
در نظر داشته باشید که شکست در دعاوی فروش مال غیر که می تواند ناشی از عدم اطلاعات حقوقی و یا در اختیار نداشتن تجربیات کافی باشد، خسارت های جبران ناپذیری را برای فرد به همراه خواهد داشت و او را از تامین منافع قانونی اش دور می کند. استخدام یک وکیل مجرب و خبره و نیز اعطای وکالت به وی باعث می شود تا شما در دادگاه به حقوق قانونی خود دست پیدا کنید.
در صورتی که تمایل به استخدام وکیل دارید لازم است تحقیقات جامع و کاملی را در خصوص گزینه های مختلف انجام داده تا به این شکل بتوانید شاخص ترین و مطرح ترین وکلا را به خدمت بگیرید. مشاوره حقوقی با وکیل در خصوص پرونده های فروش مال غیر، می تواند اطلاعات شما را در خصوص دعاوی مطرح شده افزایش داده و شما را چندین گام به پیروزی نزدیک تر کند.
سخن غایی
از اینکه تا پایان مقاله در کنار ما بودید و ما را همراهی کردید تا تمامی نکات حقوقی بازگو شود، از شما قدردانی می کنیم. در این مطلب همه چیز در خصوص جرم فروش مال غیر بیان شد. در ابتدا تعریف دقیقی از آن را بررسی کردیم. اشاره داشتیم که ممکن است فروش مال غیر خسارت هایی را به دنبال داشته باشد که قانون حق مطالبه آن ها را به فرد زیان دیده در دادگاه حقوقی را داده است. در پایان نیز مهلت شکایت از این جرم به طور کامل تشریح شد. اکنون از شما می خواهیم نظرتان را با ما در سایت از وکیل بپرس به اشتراک بگذارید.
