دیه در اسلام به معنی پولی است که به عنوان غرامت به کسی که در اثر جنایت، عضو یا منفعت او از بین رفته یا نقص عضو پیدا کرده است، پرداخت میشود. دیه چشم در قانون مجازات اسلامی نیز یکی از انواع دیات است که در قانون مجازات اسلامی به آن پرداخته شده است.این موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا چشمان انسان یکی از حساسترین اعضای بدن او میباشد و هرگونه اذیت و اسیب به آن میتواند عواقب جبرانناپذیری برای فرد داشته باشد. این مفهوم نه تنها به ایران و کشورهای اسلامی محدود نیست بلکه به عنوان یک اصل عام و حقوقی جهانی تأثیرگذار است. از این رو، لازم است که تأکید بیشتری بر رعایت و اجرای اصول دیه برای چشم در قوانین و مقررات کشورها شود تا حقوق انسانی و امنیت افراد تضمین شود.
دیه چشم چیست؟
دیه گرفتن در صورت از دست دادن یا صدمه دیدن یکی از چشمان به معنای جبران خسارت مادی و معنوی است که از طرف متضرر یا خانوادهاش از فرد یا اشخاصی که مسئول این اتفاق هستند، دریافت میشود. این دیه در حقوق اسلامی و قانون مدنی ایران تعریف و محاسبه شده و بر اساس قراردادها و اصول حقوقی تعیین میشود.
از آنجا که چشمان انسان از اهمیت ویژهای برخوردار هستند، باید همواره به حفظ و نگهداری از این اعضای حیاتی اهمیت داد. به همین دلیل، هر کسی که باعث اسیب یا از دست دادن چشم فرد دیگری شود، مسئول پرداخت دیه چشم برای جبران خسارت است. این رویه حفاظتی در حقوق اسلامی و قانون مدنی به منظور حفظ سلامت و امنیت افراد تعریف شده است.
برای ادراک بهتر مبحث دیه کلیک کنید!
انواع مجازات دیه از بین بردن چشم سالم در قانون مجازات اسلامی ایران
در قانون مجازات اسلامی ایران، از بین بردن چشم سالم جرم محسوب شده و برای آن مجازات دیه در نظر گرفته شده است. در صورت تمایل مصدوم، می تواند به جای دیه نقدی، تقاضای تأدیه دیه به صورت اقساط کند. مجازات دیه از بین بردن چشم سالم قابل گذشت است. گذشت باید به طور صریح و آزادانه از طرف صاحب حق اعلام شود. اگر صاحب حق در زمان حیات خود از حق قصاص و دیه گذشت کند، ورثه او دیگر حقی در این خصوص نخواهند داشت. در ادامه به بررسی انواع مجازات دیه چشم سالم میپردازیم.
- دیه کامل: دیه کامل به فردی تعلق میگیرد که هر دو چشم او سالم بوده و در اثر جرم یا جنایت، بینایی هر دو چشم او به طور کامل از بین رفته باشد. میزان دیه کامل هر ساله متغییر است.
- نصف دیه: نصف دیه به فردی تعلق میگیرد که فقط یک چشم سالم داشته و در اثر جرم یا جنایت، بینایی آن چشم به طور کامل از بین رفته باشد.
- ارش: در برخی موارد، ممکن است از بین بردن چشم سالم علاوه بر دیه، مشمول ارش نیز باشد. ارش مبلغی است که توسط قاضی و با توجه به صدمات و خسارات روحی و روانی وارده به مصدوم تعیین میشود.
دیه از بین بردن بینایی چشم سالم
مواد 375 تا 379 قانون مجازات اسلامی به موضوع دیه چشم اختصاص دارند. در تبصرههای ذیل ماده 589 و ماده 590 این قانون، به برخی از نکات مربوط به دیه برای چشم اشاره شده است. طبق قانون مجازات اسلامی ایران، دیه از بین بردن بینایی یک چشم سالم نصف دیه کامل است. نرخ دیه کامل انسان دیه یک مرد مسلمان است. منظور از “بینایی” توانایی دیدن است، حتی اگر ضعیف یا ناقص باشد.
اگر چشم سالم در اثر جراحت یا بیماری بینایی خود را از دست بدهد، مشمول دیه میشود. در صورتی که هر دو چشم فرد سالم باشد و بینایی یکی از آنها از بین برود، دیه کامل به او تعلق میگیرد. اگر فرد فقط یک چشم سالم داشته باشد و بینایی آن از بین برود، دیه کامل به او تعلق میگیرد. دیه از بین بردن بینایی به صورت نقدی به صاحب حق پرداخت میشود.
دیه کاهش بینایی چشم
در قانون مجازات اسلامی ایران، دیه به طور خاص برای کاهش بینایی در نظر گرفته نشده است. با این حال، در برخی موارد، ممکن است نقص عضو یا از بین رفتن منفعت ناشی از کاهش بینایی مشمول دیه شود. مواد 426 تا 431 قانون مجازات اسلامی به موضوع دیه نقص عضو و از بین رفتن منفعت اختصاص دارند.
اگر در اثر جراحت یا بیماری، بینایی فرد به طور قابل توجهی و دائمی نقص پیدا کند، ممکن است مشمول دیه نقص عضو شود. میزان دیه نقص عضو با توجه به شدت نقص و با نظر کارشناس پزشکی قانونی تعیین میشود. اگر در اثر جراحت یا بیماری، فرد توانایی انجام برخی از کارها را به طور کامل از دست بدهد، ممکن است مشمول دیه از بین رفتن منفعت شود. میزان دیه از بین رفتن منفعت با توجه به نوع منفعت از دست رفته و با نظر کارشناس پزشکی قانونی تعیین میشود.
برای اثبات مشمولیت دیه، باید جرم به طور کامل ثابت شود و همچنین باید رابطه علی و سببی بین جرم و کاهش بینایی ثابت شود. میزان دیه با توجه به شدت نقص بینایی و با نظر کارشناس پزشکی قانونی تعیین میشود.
شرایط دیه از بین بردن چشم در حالت برخورداری از یک چشم بینا!
ماده 588 قانون به طور خاص به دیه از بین بردن چشم در حالت برخورداری از یک چشم بینا میپردازد. در قانون مجازات اسلامی ایران، مجازات از بین بردن چشم در حالت برخورداری از یک چشم بینا به دو دسته کلی تقسیم میشود که درادامه به شرح آنها میپردازیم.
نابینایی مادرزادی یا ناشی از آفات سماوی: اگر فرد از بدو تولد نابینا باشد یا در اثر حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله و … بینایی خود را از دست داده باشد، و فقط یک چشم سالم داشته باشد، در صورت از بین بردن چشم سالم او، دیه کامل به او تعلق میگیرد. دلیل این امر این است که چنین فردی از ابتدا از نعمت بینایی دو چشمی محروم بوده و از دست دادن چشم سالم او، او را در وضعیت نابینایی مطلق قرار میدهد که از نظر شرعی و قانونی ظلم مضاعف محسوب میشود.
نابینایی ناشی از جنایت: اگر فرد در اثر جنایت یکی از چشمان خود را از دست داده باشد و فقط یک چشم سالم داشته باشد، در صورت از بین بردن چشم سالم او، دیه کامل به او تعلق میگیرد. در این حالت تفاوتی ندارد که جنایت قبلی عمدی یا غیرعمدی بوده باشد. دلیل این امر این است که فرد در اثر جنایت قبلی بخشی از توانایی خود را از دست داده و از نظر بینایی ناقص شده است. از بین بردن چشم سالم او، او را در وضعیت نابینایی مطلق قرار میدهد که از نظر شرعی و قانونی ظلم مضاعف محسوب میشود.
دیه چشم در صورت آسیب پلک ( دیه پلک ) در قانون مجازات اسلامی ایران!
در قانون مجازات اسلامی ایران، دیه برای آسیب به پلک به طور جداگانه از دیه برای چشم در نظر گرفته شده است. موارد قابل پرداخت دیه پلک متفاوت است. در صورت از بین بردن کامل پلک بالا یا پایین، یک ششم دیه کامل به فرد تعلق میگیرد. همچنین در صورت شکافتن پلک بالا یا پایین، یک چهارم دیه کامل به فرد تعلق میگیرد. و درآخر در صورت زخم یا جراحت در پلک که منجر به آثار دائمی مانند جای زخم یا لکه شود، دیه نقص عضو به فرد تعلق میگیرد. میزان دیه با توجه به شدت جراحت، نوع اثر دائمی و با نظر کارشناس پزشکی قانونی تعیین میشود.
دیه پارگی قرنیه چشم چقدر است؟
مقدار دیه پارگی قرنیه چشم در قانون مجازات اسلامی به طور دقیق مشخص نشده است، اما به طور کلی، دیه پارگی قرنیه چشم بسته به شدت و عمق آسیب دیدگی و تاثیر آن بر بینایی فرد متفاوت است. در تعیین دیه پارگی قرنیه چشم، باید به نظر پزشک متخصص چشم نیز توجه شود. در صورتیکه پارگی قرنیه ناشی از قصور پزشکی باشد، پزشک خاطی علاوه بر پرداخت دیه، ممکن است به مجازاتهای دیگری نیز محکوم شود. دیه برای جراحتهای مختلف قرنیه به شرح زیر است:
اگر جراحت عمیق قرنیه یا اسکلرا رخ دهد، دو درصد خسارت تعلق میگیرد، اگر جراحت عمیق تمام ضخامت قرنیه اتفاق بیفتد، سه درصد خسارت تعلق میگیرد، اگر جراحت منجر به پیوند قرنیه شود و نیاز به پیوند داشته باشد، هفت درصد دیه تعلق میگیرد و اگر جراحت تمام ضخامت قرنیه با نفوذ به حفره چشم اتفاق بیفتد، پنج درصد دیه تعلق میگیرد. لطفا توجه داشته باشید که این اطلاعات ممکن است بر اساس تغییرات قانونی یا تعیین دیه سالانه تغییر کند.
دیه خونریزی شبکیه چشم چقدر است؟
خونریزی شبکیه چشم یکی از آسیبهای جدی چشمی است که میتواند منجر به کاهش بینایی و حتی نابینایی شود. در قانون مجازات اسلامی، برای خونریزی شبکیه چشم، دیه در نظر گرفته شده است. میزان دیه خونریزی شبکیه چشم به شدت خونریزی و تاثیر آن بر بینایی فرد آسیب دیده بستگی دارد. در صورت خونریزی خفیف شبکیه که به بینایی آسیب نرساند، دیه ارش تعلق میگیرد، ارش مبلغی است که توسط قاضی با توجه به صلاحدید و نظر کارشناسان تعیین میشود. در صورت خونریزی شبکیه که باعث نقص جزئی در بینایی شود، دیه بر اساس نقص ایجاد شده در بینایی تعیین میشود. به عنوان مثال، اگر خونریزی شبکیه باعث کاهش 10 درصدی بینایی شود، دیه 10 درصد دیه کامل چشم به فرد آسیب دیده تعلق میگیرد. در صورت خونریزی شبکیه که باعث نابینایی کامل یک چشم شود، دیه کامل چشم به فرد آسیب دیده تعلق میگیرد.
سخن آخر
دیه چشم در قانون مجازات اسلامی به طور مفصل بیان شده است و برای جبران خسارات وارد شده به چشم در اثر جنایت، دیههای مختلفی در نظر گرفته شده است. میزان دیه به عوامل مختلفی مانند سالم یا معیوب بودن چشم، بینایی باقیمانده و نوع جنایت بستگی دارد. دیه زن و مرد تا زمانی که به ثلث دیه کامل برسد، یکسان است. منظور از چشم سالم، چشمی است که توانایی دیدن را داشته باشد، حتی اگر ضعیف، بیمار یا لوچ باشد. در صورتیکه لکه سفیدی در سیاهی چشم باشد، دیه آن بر اساس میزان تاثیر آن بر بینایی تعیین میشود. در این مقاله به بررسی موارد مختلف از جمله دیه کامل چشم، دیه کاهش بینایی، دیه پلک و دیه پارگی قرنیه پرداختیم. برای کسب اطلاعات دقیقتر در مورد دیه کامل چشم و شرایط مربوط به آن، میتوانید به یک وکیل یا متخصص حقوق مراجعه کنید.
