مهریه یکی از مفاهیم حقوقی در بسیاری از کشورها است که به تعهد مالی بین زن و شوهر پس از ازدواج اشاره دارد. این تعهد مالی به عنوان یک نوع حق مالکیتی برای زن مطرح میشود که بعد از ازدواج، زن می‌تواند در صورت نیاز آن را از شوهر خود مطالبه کند. با این حال، در برخی موارد، مهریه می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله نیاز به تمکن مالی بالا، برای مردان بار مالی سنگینی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، برخی از مردان تمایل دارند که از پرداخت کل یا بخشی از مهریه فرار کنند. راهکارهایی که برای فرار از پرداخت مهریه وجود دارد می‌تواند شامل مواردی مانند اظهارات دروغین در مورد توانایی مالی، تقاضای اصلاح مبلغ مهریه توسط دادگاه، یا مذاکره با زن برای کاهش مبلغ مهریه باشد. اما این راهکارها ممکن است به تبعات قانونی منجر شود و توصیه میشود که در مورد آنها با یک وکیل مشورت کنید. با ما همراه باشید تا مطالبی در مورد بهترین راه فرار از پرداخت مهریه و عواقب آن را بیان کنیم.
انواع مهریه در قانون مدنی
مهریه حق مسلم زن است و در زمان عقد توافق شده و مشخص میشود. این حق به عنوان یک نوع تضمین مالی برای زن در صورت ازدواج مطرح میشود و مرد موظف است که در صورت درخواست زن، آن را پرداخت کند. مهریه می‌تواند به صورت مال منقول یا غیرمنقول تعیین شود. به منظور شناخت بهترین راه فرار از پرداخت مهریه ابتدا با انواع مهریه آشنا شوید. بر اساس قانون مدنی مهریه به چند دسته تقسیم میشود که هر کدام از آنها دارای شرایط خاص خودش می‌باشد
- مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه یکی از رایج‌ترین انواع مهریه است که در این حالت، زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، مهریه خود را از شوهر خود درخواست کند و او موظف است که آن را پرداخت کند. در صورتی که مرد از تمکن مالی کافی برخوردار باشد، باید مهریه را به صورت یکجا و در زمان مطالبه شده پرداخت کند. اما اگر مرد توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد، می‌تواند به دادگاه درخواست اعسار دهد. اگر دادگاه درخواست اعسار را پذیرفت، ممکن است مهریه به صورت تقسیط شود و به دستور دادگاه، مرد ملزم به پرداخت مهریه در بازه‌های زمانی مشخص شده باشد.
- مهریه عند الاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه یکی دیگر از انواع مهریه است که در این حالت، مرد تنها زمانی که از تمکن مالی کافی برخوردار باشد ملزم به پرداخت مهریه است. به عبارت دیگر، اگر زن بتواند با ارائه دلایل و مستندات محکم در دادگاه اثبات کند که مرد از تمکن مالی کافی برخوردار است، می‌تواند حق مهریه خود را دریافت کند. مهریه عندالاستطاعه معمولاً در مواردی که مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، به کار می‌رود تا به این مرد اجازه داده شود که در صورت بهبود وضعیت مالی، مهریه را پرداخت کند.
- مهرالمسمی: مهرالمسمی یکی از انواع مهریه است که در زمان عقد ازدواج مشخص و تعیین میشود. این نوع مهریه به صورت مستقیم و با اسم و صریح در نکاح تعیین میشود و مبلغ و ماهیت آن از پیش تعیین شده است.
- مهرالمتعه: در مواردی که مهریه قبل از عقد توافق نشده یا تعیین نشده باشد و زوج در حالی که هنوز در مراحل عقد ازدواج هستند، برای طلاق اقدام می‌کنند، دادگاه ممکن است به دلایل مختلفی از جمله شرایط مالی و اجتماعی زن، مهریه‌ای را برای زن تعیین کند. این مهریه که به آن مهریه مهرالمتعه نیز گفته میشود، مبلغ و شرایط آن توسط دادگاه بر اساس شرایط موجود و عوامل مختلف تعیین میشود. این مهریه معمولاً برای حفظ حقوق زن و تضمین معیشت او در صورت طلاق تعیین میشود و ممکن است مبلغ و شرایط آن با توجه به شرایط واقعی و اقتصادی زن و شوهر، متفاوت باشد.
قانون جدید پرداخت مهریه
تغییرات اعمال شده در قوانین مربوط به پرداخت مهریه نشان می‌دهد که قوانین جدید با هدف اصلاح و بهبود فرآیند پرداخت مهریه و تضمین حقوق زنان و مردان در این زمینه ایجاد شده‌اند. در قانون جدید، فرآیند پرداخت مهریه به شکلی جدید و بهبود یافته است که به یک سری مراحل و شروط برای اجرای مهریه پرداخت میشود.
از جمله تغییرات اعمال شده عبارتند از:
- تمرکز بر توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه
- ارسال ابلاغی برای مرد و وراث آن توسط اداره ثبت
- امکان تقسیط مهریه در صورت درخواست اعسار از سوی مرد
- الزام زن برای ارائه درخواست و مدارک لازم در اداره ثبت و یا از طریق دادگاه
- محدودیت در مبلغ مهریه که تنها بر روی یک قسمت از مهریه حکم اجرا میشود. به طور مثال در صورتی که مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، تنها بر روی ۱۱۰ سکه حکم اجرا میشود.
این تغییرات نشان می‌دهند که قانون‌گذاران سعی دارند تا فرآیند پرداخت مهریه را عادلانه‌تر و منصفانه‌تر کنند و حقوق هر دو طرف را در نظر بگیرند. و به منظور جلوگیری از سوء استفاده از این فرآیند مهم در جامعه ایجاد شده‌اند.
صلح عمری برای فرار از مهریه
به منظور ایجاد صلح و سازش بین افراد، قراردادی به نام صلح عمری منعقد میشود که باعث جلوگیری از وقوع اختلافات بعدی میشود. این نوع قرارداد در مورد مهریه نیز قابل انعقاد است و در این نوع قرارداد، طرفین به توافقی درباره مهریه می‌رسند. تا زمانی که فرد در قید حیات است، می‌تواند از منافع این قرارداد بهره‌مند شود و وراث حقی بر این منافع را نخواهند داشت.
این نوع قرارداد تنها محدود به دوره زندگی فرد است و پس از مرگ، وراث حقی بر آن نخواهند داشت. به عنوان مثال، اگر در قرارداد ملک مشخص شده باشد، تنها زمانی که فرد زنده است، می‌تواند از منافع آن ملک بهره‌مند شود و در صورت فوت، وراث ادعایی بر آن مال را نخواهند داشت، زیرا در طی قرارداد صلح با شخص دیگری توافق صورت گرفته است و تا زمانی که آن فرد در قید حیات است، مالک آن ملک خواهد بود. گاهی مرد به قصد فرار از پرداخت مهریه، به صلح عمری روی می‌آورد و اعتقاد دارد که می‌تواند از این قرارداد برای تبرئه خود استفاده کند، اما بر اساس دلایل منطقی و محکم، که در دادگاهی و در این زمینه تشکیل میشود، قرارداد صلح عمری نمی‌تواند بهترین راه برای فرار از پرداخت مهریه باشد.
فسخ نکاح برای فرار از مهریه
در برخی موارد، برای دریافت کامل مهریه، ممکن است برقراری رابطه زناشویی یا انجام وظایف خاصی شرط قرار داده شود. اما در صورتی که این شرایط برآورده نشود، ممکن است حق دریافت مهریه محدود شود. بنا به شرایطی که ذکر شده، اگر رابطه زناشویی بعد از عقد نکاح صورت گرفته باشد، زن حق دریافت کامل مهریه را دارد. اما اگر رابطه زناشویی صورت نگیرد، فقط نیمی از مهریه قابل دریافت است. همچنین، اگر عقد نکاح با رعایت شرایط مذکور صورت گرفته باشد، قابلیت فسخ دارد و زن می‌تواند تمام مهریه را دریافت کند.
برای فسخ نکاح باید شرایطی ایجاب شود که از شرایط فسخ نکاح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عنن بودن مرد: اگر بعد از مدت زمان معین مثلاً یک سال از گذشت زمان عقد، مشکلاتی مانند عدم توانایی در نعوظ یا عنن بودن مرد به وجود آید و یا اگر این مشکلات از قبل موجود بوده و پس از عقد نکاح بهبود نیابد، حق فسخ نکاح برای زن ایجاد میشود.
- خصاء : در صورتی که مرد به علت عارضه‌ای خاص مانند خصاء یا اخته شدن، ناتوانی داشته باشد، این مسئله ممکن است باعث ایجاد حق فسخ نکاح برای زن شود، به شرطی که شرایط مشخصی مانند عدم بهبود وضعیت پس از درمان، تأیید شود.
- مقطوع بودن: از دیگر دلایل فسخ نکاح، مقطوع بودن آلت تناسلی مرد است.
طلاق توافقی برای فرار از پرداخت مهریه
طلاق توافقی به طور کلی به معنای رسیدگی به مسائل مختلف مرتبط با طلاق و توافقات قبل از آن است و ممکن است شامل مواردی مانند تقسیم دارایی‌ها، تعیین نحوه نگهداری از فرزندان، پرداخت مهریه و باشد. در طلاق توافقی، مبلغ مهریه و نحوه پرداخت آن توافقاتی بین زن و مرد صورت می‌گیرد. در این نوع طلاق، مهریه باید به توافق زوجین پرداخت شود، بدون توجه به این که طلاق از طرف زن یا مرد باشد. اما، در صورتی که زوجین مبلغ کمتری را توافق کنند، مهریه بر اساس آن مبلغ پرداخت میشود.
در برخی شرایط زن نیز می‌تواند درخواست طلاق دهد و در صورت اثبات عسر و حرجی که در زندگی دارد، دادگاه ممکن است درخواست طلاق را قبول کند. در این موارد، حتی بدون رضایت شوهر، امکان طلاق وجود دارد و باید مهریه پرداخت شود. این نوع طلاق، باعث معافیت مرد از پرداخت مهریه نمی‌شود و در صورت وقوع شرایط مشخص، مرد نیز موظف به پرداخت مهریه است و تنها در صورت شرایط زیر مرد راه فرار از پرداخت مهریه را خواهد داشت.
- تهاتر: اگر بدهی زن به مرد مورد اثبات قرار گیرد و این بدهی معادل یا بیشتر از میزان مهریه باشد، ممکن است مرد حق داشته باشد که مهریه را براساس بدهکاری زن تعیین کند و از پرداخت مهریه فرار کند. اما باید توجه داشت که این امر باید توسط دادگاه یا مرجع قضایی صورت گیرد و باید شرایط مشخصی را برآورده کند.
- عندالاستطاعه بودن مهریه: عندالاستطاعه مهریه‌ای است که مرد با توانایی مالی خود قادر به پرداخت آن نیست. در این حالت، مرد می‌تواند به دلیل عدم توانایی مالی، مهریه را پرداخت نکند. اما برای اثبات عدم توانایی مالی و قدرت انجام پرداخت مهریه، زن باید مدارک و دلایل لازم را در دادگاه ارائه کند و دادگاه باید این موضوع را تأیید کند. در صورت تأیید دادگاه که مرد واقعاً توانایی لازم برای پرداخت مهریه را ندارد اما در آینده قادر به پرداخت آن خواهد بود، ممکن است دادگاه تصمیم به قسط بندی مهریه بگیرد. این به معنای این است که مهریه باید به صورت اقساطی پرداخت شود و زمانی که مرد به تمکن مالی برسد، باید این مهریه را پرداخت کند و نمی‌توان به تنهایی از پرداخت مهریه فرار کرد.
- ابطال سند ازدواج: در برخی موارد، اگر مرد بتواند با ارائه دلایل معتبر، صوری بودن سند ازدواج و مهریه را اثبات کند، ممکن است دادگاه به درخواست ابطال سند ازدواج رای دهد. این امر می‌تواند به عنوان یک راه برای فرار از پرداخت مهریه تلقی شود.
معافیت مرد از پرداخت مهریه
با اینکه مهریه، حق مسلم زن می‌باشد اما در شرایطی مرد از پرداخت مهریه معاف میشود که از این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چنانچه عقد بین زوجین جاری شده باشد اما هیچگونه رابطه زناشویی برقرار نشده باشد و یا به صورت موقت عقد باطل شود، مرد از پرداخت مهریه معاف خواهد شد.
- چنانچه در هنگام عقد در مورد مهریه، توافقاتی صورت نگیرد و بین زوجین قبل از تعیین مهریه رابطه زناشویی برقرار شود، زن مستحق دریافت مهریه می‌باشد و در صورتی که هیچگونه رابطه زناشویی برقرار نشود و طلاق روی دهد، تعیین مهریه بر عهده دادگاه می‌باشد.
- چنانچه مهریه‌ای برای زوجه تعیین نشده باشد و قبل از تعیین مهریه، یکی از طرفین فوت کند حتی اگر نزدیکی صورت گرفته باشد، مهریه‌ای به زن تعلق نمی‌گیرد.
درخواست اعسار و تقسیط از پرداخت مهریه به صورت یکجا
در برخی حقوق و قوانین، مرد در صورت عدم توانایی پرداخت مهریه می‌تواند به دادگاه درخواست اعسار ارائه دهد. دادگاه با بررسی شرایط و موقعیت مالی مرد، ممکن است درخواست اعسار را پذیرفته و مهریه را به صورت تقسیطی تعیین کند.
البته نوع مهریه می‌تواند تأثیر زیادی در تصمیم دادگاه داشته باشد. به عنوان مثال، اگر مهریه از نوع عندالاستطاعه باشد و مرد توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را داشته باشد، می‌تواند مهریه را پرداخت کند. اما اگر مرد توانایی کافی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را نداشته باشد، ممکن است از پرداخت مهریه معاف شود و مهریه به صورت تقسیطی تعیین شود.
در بسیاری از موارد، مهریه معادل یک چهارم درآمد ماهیانه مرد تقسیط میشود، اما تصمیم نهایی در این زمینه به عهده دادگاه است و باید با توجه به شرایط و موقعیت خاص هر پرونده تصمیم گرفته شود.
نقش وکیل در فرار از پرداخت مهریه
استفاده از خدمات وکیل مجرب در موارد مربوط به مهریه و امور حقوقی مرتبط با آن، می‌تواند به زوجه‌ها کمک زیادی کند. وکیل با داشتن آگاهی و تجربه لازم، می‌تواند زوجه را در مورد حقوق و تکالیفش آگاه کند و به او راهنمایی کند تا حقوق و منافعش در دادگاه به درستی احقاق شود. با این حال، وکیل مسئولیتی در قبال ارائه راهنمایی‌های قانونی دارد و باید از طریق روش‌های قانونی و اخلاقی، به موکل خود کمک کند. همچنین، استفاده از روش‌های غیرقانونی برای فرار از پرداخت مهریه توسط وکیل تأیید یافته، قابل قبول نیست و ممکن است عواقب قانونی جدی داشته باشد.
بنابراین، همکاری با وکیل مجرب و اعتماد به او می‌تواند به زوجه کمک کند تا مسیر مشکلات حقوقی خود را بهتر مدیریت کند و حقوق و منافع خود را در دادگاه به حفظ کند، اما حتماً باید از روش‌های قانونی و اخلاقی پیروی کند.
کلام اخر
درست است که در هنگام طلاق یا درخواست زن برای دریافت مهریه، بسیاری از مردان به دنبال بهترین راه برای فرار از پرداخت مهریه هستند. اما باید تأکید کرد که طبق قوانین حقوقی، هر مرد موظف است مهریه زن را پرداخت کند و چگونگی پرداخت آن را دادگاه تعیین می‌کند. اگر مرد توانایی لازم برای پرداخت مهریه را داشته باشد و زن این موضوع را در دادگاه به اثبات برساند، مهریه باید به صورت یکجا پرداخت شود. اما اگر مرد توانایی لازم را نداشته باشد، دادگاه ممکن است تصمیم به تقسیط مهریه بگیرد که به طور معمول معادل یک چهارم از درآمد ماهیانه مرد است.
