بخشنامه جدید طلاق توافقی در سال جاری، نویدبخش تغییراتی در فرآیندهای قانونی مرتبط با طلاق است. همچنان که در گذشته درخواست طلاق از سوی مرد، شرایط را برای او مساعدتر می‌ساخت، اکنون با ورود این بخشنامه، موقعیت‌های تازه‌ای در زمینه‌ی طلاق‌های توافقی به وجود آمده است. این تغییرات نه تنها به تسهیل فرآیند طلاق کمک می‌کند، بلکه بر اهمیت گفتگو و مشاوره در روابط زناشویی نیز تأکید می‌نماید. بر اساس قوانین جدید، هنگامی که هر دو زوج درخواست طلاق می‌دهند، آنها به مراکز مشاوره ارجاع داده می‌شوند. این مرحله، فرصتی برای بررسی دقیق‌تر وضعیت و روابط بین زوجین است. هدف این فرآیند، کمک به رسیدن به توافق و کاهش تنش‌های موجود است. اما در صورتی که نظرات زوجین بعد از مشاوره همچنان تغییر نکند، پرونده به دادگاه فرستاده می‌شود تا حکم نهایی صادر گردد.
شرایط طلاق توافقی قبل از بخشنامه جدید
طلاق توافقی به عنوان یکی از روش‌های جدایی میان زوجین، نیازمند رعایت شرایط خاص و مراحل قانونی روشن است. برای بسیاری از افرادی که در مراحل اولیه جدایی به سر می‌برند، این پرسش مطرح می‌شود که چه اقداماتی باید انجام دهند و چگونه می‌توانند به فرآیند طلاق توافقی وارد شوند.
قبل از تصویب بخشنامه جدید طلاق توافقی، تمامی درخواست‌های طلاق، اعم از توافقی و غیر توافقی، به مرکز داوری ارجاع داده می‌شود. این اقدام به منظور ایجاد فرصت برای زوجین به منظور حل و فصل اختلافات و بهبود روابطشان بود. با این حال، به مرور زمان روشن شد که مرکز داوری قادر به تسهیل این فرآیند برای بسیاری از زوجین نیست و درصد کمی از آنها به کمک این مراکز به توافق دست می‌یابند. به همین دلیل، در سال 1397، تغییراتی در فرآیند طلاق توافقی صورت گرفت که در ادامه به شرح آن می پردازیم.
بخشنامه‌ی جدید طلاق توافقی: چالش‌ها و الزامات
بخشنامه جدید طلاق توافقی، در راستای حمایت از بنیان خانواده و تسهیل فرآیند حل اختلافات زناشویی، اقداماتی را به منظور تقویت مشاوره و کاهش آمار طلاق اتخاذ کرده است. یکی از تغییرات مهم در این بخشنامه، اجبار حضور هر دو طرف در اکثر جلسات مشاوره پیش از طلاق است. این الزام به طور عمده به هدف ایجاد فضایی مناسب برای گفتگو و تلاش در جهت برطرف کردن مشکلات زناشویی زوجین طراحی شده است. هدف اصلی این تصمیم، جلوگیری از تصمیمات عجولانه و عدم حل مشکلات عمیق زناشویی است.
در این جلسات مشاوره، کارشناسان حرفه‌ای با استفاده از مهارت‌های خود تلاش می‌کنند تا به زوجین کمک کنند تا راه‌حل‌های متناسب با شرایط خود را پیدا کنند و به آنها فضا برای بیان نگرانی‌ها و احساساتشان بدهند. نکته قابل توجه این است که حتی در صورتی که زوجین به توافق نرسند، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر خواهد شد و ادامه مسیر از طریق دادگاه الزامی است.
در مرحله بعد، پس از صدور گواهی عدم انصراف و گواهی عدم سازش، زوجین باید با حضور در جلسات دادگاه، گواهی عدم سازش را از قاضی دریافت کرده و سپس آن را به دفاتر ثبت‌احوال ارائه دهند. این مراحل، اگرچه ممکن است به نظر پیچیده بیاید، اما ضرورت مشاوره و گفتگوهای قبل از طلاق، به خودی خود می‌تواند به نجات برخی از ازدواج‌ها کمک کند.
زنان و مردان، با توجه به شرایط مختلف، به مدت سه ماه فرصت دارند تا با گواهی‌های دریافتی، به دفاتر طلاق مراجعه کنند و فرایند ثبت را انجام دهند. این مقطع زمانی یک فرصت طلایی برای بازنگری در تصمیمات و احتمالاً تلاش برای سازش مجدد است. به دلیل تحولات قانونی موجود، لازم است که زوجین از تجربه و دانش یک وکیل مطلع و کارآزموده در زمینه طلاق توافقی بهره‌مند شوند تا مسیر قانونی خود را به درستی طی کنند.
در نهایت، لازم به ذکر است که هرگونه تغییر در شرایط زوجه در صورت اعتراض زوج به طلاق، مشروط به رعایت قوانین خاص و ملاحظات حمایتی تعیین شده است. بر اساس ماده 25 قانون حمایت از خانواده، بدون شرکت در جلسات مشاوره، امکان ثبت درخواست طلاق برای هر دو نفر وجود ندارد. این قوانین در حقیقت پاسخی به نیاز جامعه برای تقویت بنیان خانواده و کاهش آمار طلاق در جامعه به شمار می‌روند.
موارد مهم در بخشنامه‌ی جدید طلاق توافقی
یکی از نکات حائز اهمیت در بخشنامه جدید طلاق توافقی، موضوع مهریه است. در طلاق خلعی، اگر زن مهریه خود را ببخشد و حق رجوع را نیز سلب کند، باید توجه داشته باشد که در مدت عده نمی‌تواند به مهریه بخشش شده رجوع کند. این ماده به‌منظور کاهش دعاوی بعدی و حفظ حقوق طرفین در دوره عده تدوین شده است. لذا، زوجین باید با دقت و آگاهی اقدام کنند تا از پیامدهای حقوقی ناشی از این احکام آگاه باشند.
از دیگر الزامات لازم برای جاری شدن صیغه طلاق، حضور دو شاهد و عدم حائض بودن زن در زمان خواندن صیغه طلاق است. این شروط به‌منظور حفظ شأن و کرامت انسانی در فرآیند طلاق وضع شده و به‌عنوان معیارهایی برای اجرای صحیح و قانونی این فرآیند به شمار می‌رود. همچنین، در صورتی که یکی از زوجین از طلاق پشیمان شود یا به دفتر طلاق مراجعه نکند، ثبت طلاق ممکن نخواهد بود، مگر اینکه مرد به‌صورت قانونی وکالت خود را جهت حضور در دفتر طلاق به زن داده باشد. این نکته به‌ویژه در شرایطی که احتمال مغفرت و بازگشت یکی از طرفین وجود دارد، اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌تواند به‌عنوان قاعده‌ای برای حفظ پیوندهای خانوادگی مورد توجه قرار گیرد.
نکته دیگری که در این بخشنامه جدید مورد توجه قرار گرفته، موضوع ابطال توافقات در صورت منصرف شدن زوج قبل از جاری شدن حکم طلاق است. این امر، مانع از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی در آینده خواهد شد و به زوجین این امکان را می‌دهد که در صورت تغییر نظر، از تبعات منفی طلاق جلوگیری کنند.
در پایان، باید اشاره کرد که حذف نام همسر در صورت طلاق توافقی تنها در صورتی امکان‌پذیر است که زوجه باکره باشد. در غیر این صورت، تنها در صورت ثبت ازدواج جدید امکان حذف ازدواج و طلاق پیشین میسر خواهد بود. این موضوع به‌ویژه برای زنان حائز اهمیت است و باید به‌دقت بررسی شود تا از بروز مشکلات آینده جلوگیری گردد. به‌طور کلی، این بخشنامه جدید طلاق توافقی سعی دارد تا با روشن‌تر ساختن الزامات و حقوق طرفین، فرآیند طلاق را تسهیل کرده و از بروز اختلافات قانونی و اخلاقی در آینده بکاهد. آگاهی از این قوانین برای زوجین الزامی است تا ضمن حفظ حقوق خود، از عواقب احتمالی آگاه باشند.
نحوه مراجعه به مرکز مشاوره بر اساس بخشنامه‌ی جدید طلاق توافقی
اولین گام در بخشنامه جدید طلاق توافقی، مراجعه به سامانه تصمیم است. این سامانه به عنوان ابزاری برای نوبت‌گیری و ثبت‌نام در مراکز مشاوره خانواده طراحی شده است. زن یا مرد باید در این سامانه مراحل ثبت‌نام خود را کامل کنند. پس از تکمیل ثبت‌نام، لازم است که مرکز مشاوره‌ای که قصد مراجعه به آن را دارند، مشخص و زمان مناسب برای مشاوره انتخاب شود. این فرآیند به زوجین این امکان را می‌دهد که به صورت راحت و بدون معطلی، نوبت خود را بگیرند و از شلوغی و ازدحام جلوگیری کنند.
پس از تعیین وقت، زوجین باید در زمان مقرر به مرکز مشاوره مراجعه کنند. در این جلسه، مشاور با بررسی شرایط و مسائل مطرح شده، تلاش می‌کند تا به زوجین در تصمیم‌گیری و درک بهتر از وضعیت خود یاری رساند. از آنجا که هدف این مشاوره، ارزیابی قابلیت ادامه زندگی مشترک و ارائه مشاوره‌های لازم است، حضور هر دو طرف در جلسه بسیار مهم و الزامی است.
بعد از ۴۵ روز از اولین مشاوره، در صورتی که مشاور به این نتیجه برسد که زوجین دیگر نمی‌توانند به زندگی مشترک خود ادامه دهند، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می‌شود. این گواهی به عنوان یکی از مدارک لازم برای مراحل قانونی طلاق تلقی می‌شود. به این ترتیب، تصمیم نهایی زوجین با ملاحظه مشاور و بر اساس شرایط واقعی آنها اتخاذ می‌شود که این موضوع می‌تواند به کاهش تنش‌ها و مشکلات آینده کمک شایانی کند.
نحوه ثبت دادخواست در دادگاه بر اساس بخشنامه جدید طلاق توافقی
با توجه به تحولات اخیر در نظام قضائی کشور و به ویژه بخشنامه‌های جدیدی که در حوزه طلاق توافقی صادر شده است، ثبت دادخواست به صورت منظم و قانونی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. در این قسمت، به بررسی مراحل ثبت دادخواست طلاق توافقی و نکات ضروری در این خصوص خواهیم پرداخت.
در ابتدا، برای ثبت دادخواست طلاق توافقی، متقاضیان باید مدارک مهمی را تهیه کنند. این مدارک شامل شناسنامه‌ها، کارت ملی، عقدنامه و هرگونه مستندات مرتبط با دلایل طلاق می‌باشد. این مستندات وظیفه مهمی در شفاف‌سازی وضعیت زوجین و تسهیل در بررسی دادخواست دارند. همچنین، در دادخواست باید به طور دقیق به ذکر دلایل طلاق پرداخته شود.
بعد از آماده‌سازی مدارک، ثبت دادخواست نیاز به مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی دارد. این دفاتر از سال ۱۳۹۷ با هدف تسهیل و تسریع در روند امور قضائی تأسیس شده‌اند. کارشناسان متخصص در این دفاتر مسئولیت ثبت دادخواست‌ها را با توجه به اطلاعاتی که از سوی متقاضیان ارائه می‌شود به عهده دارند. این روند افزون بر سرعت بخشی به ثبت دادخواست‌ها، به کاهش اتلاف وقت و کاهش استرس متقاضیان نیز کمک شایانی می‌کند.
پس از ثبت دادخواست، نوبت مراجعه به دادگاه و زمان دقیق آن از طریق پیامک به زن و شوهر ابلاغ می‌شود. این سیستم اطلاع‌رسانی به ویژه در مواقعی که زمان و برنامه‌ریزی ضروری است، اهمیت بالایی دارد. متقاضیان باید توجه داشته باشند که به منظور طی مراحل طلاق به روش توافقی، ثبت نام در سامانه‌ای به نام “ثنا” نیز لازم است. این سامانه به منظور ثبت‌نام الکترونیک افراد و تسهیل در امور قضائی راه‌اندازی شده و نقش مهمی در روند پیگیری پرونده‌های قضائی دارد.
مدت زمان طلاق توافقی مطابق با بخشنامه جدید
همانطور که در موارد فوق ذکر شد، طبق بخشنامه جدید طلاق توافقی، زوجینی که تصمیم به جدایی توافقی دارند، موظف به شرکت در ۵ جلسه مشاوره هستند. این جلسات به مدت یک ماه به طول می‌انجامد و هدف از برگزاری آنها، بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم به طلاق و تلاش برای حل و فصل اختلافات موجود است. البته شرایط خاص هر زوج می‌تواند بر زمان این جلسات تأثیرگذار باشد، به طوری که بسته به وضعیت فردی و خانوادگی، ممکن است این پروسه کمتر یا بیشتر از یک ماه طول بکشد.
برای بسیاری از زوجین، اهمیت این جلسات نه تنها در فهم بهتر از دلایل جدایی بلکه در ایجاد امکان برای رسیدن به توافقی مسالمت‌آمیز است. این جلسات به زوجین کمک می‌کند تا با نگرش صحیح‌تری به روابط خود نگاه کنند و در صورت امکان، تصمیم به بازگشت یا ادامه زندگی مشترک بگیرند. اما اگر هدف زوجین تسریع در روند طلاق توافقی باشد، بهره‌مندی از خدمات وکلا می‌تواند گزینه‌ای مفید باشد. وکلای متخصص در امور خانواده، با درک عمیق از قوانین و فرآیندهای حقوقی، قادرند به زوجین در کاهش مراحل زمان‌بر کمک کنند و به نوعی تسهیل‌گر این فرایند باشند. آنها می‌توانند با ارائه مشاوره‌های حقوقی، تدوین و ثبت مستندات لازم و همچنین نمایندگی در مراحل مختلف، موجب تسریع در این روند شوند.
به طور کلی، اگرچه پروسه طلاق توافقی به صورت استاندارد و با در نظر گرفتن جنبه‌های روانی و حقوقی آن طراحی شده است، اما بهره‌مندی از مشاوره‌های حقوقی متخصص می‌تواند به عنوان یک اهرم مؤثر، به کوتاه‌تر کردن مدت زمان این فرآیند کمک کند.
کلام غایی
بخشنامه جدید طلاق توافقی، تحولی قابل توجه در روند رسیدگی به این نوع از طلاق به شمار می‌رود. تغییرات اعمال شده در این بخشنامه، گام‌هایی کلیدی به سوی تسهیل و شفاف‌سازی فرآیند طلاق توافقی ارائه داده است. در این مقاله، ما به بررسی دقیق تغییرات به وجود آمده در بخشنامه جدید طلاق توافقی پرداختیم و تمامی مراحل و اقداماتی که لازم است، مورد تحلیل قرار گرفت. این اطلاعات می‌تواند به افراد کمک کند تا با آگاهی بیشتر و آمادگی بهتری در این فرآیند شرکت کنند. با در نظر گرفتن این نکات، امید است که زوجین بتوانند بهترین تصمیمات را در مواجهه با این مقطع دشوار اتخاذ نمایند و از حقوق خود به نحو احسن دفاع کنند.
