در هر دین و مذهبی راجع به ازدواج یکسری قوانین و مقررات وجود دارد. در دین اسلام نیز چنین است و مقرراتی برای این موضوع وجود دارد. به طور کلی دو نوع ازدواج دائم و موقت در دین ما وجود دارد. چیزی که در این میان حائز اهمیت است حق و حقوق زنان است. اگر میخواهید راجع به صیغه موقت و حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه بیشتر بدانید توصیه می کنیم ادامه مطالب را از دست ندهید چرا که خالی از لطف نیست.
صیغه چیست؟
پیش از اینکه بخواهیم راجع به حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه صحبت کنیم بهتر است ابتدا مختصر توضیحی راجع به صیغه موقت داشته باشیم، تا آن دسته از کاربرانی که در این باره اطلاعات کافی ندارند به خوبی با آن آشنا شوند. یکی از انواع ازدواج های رایج در دین اسلام و مذهب شیعه ازدواج موقت یا صیغه یا ازدواج موقت است. همانطور که از نام آن پیداست این نوع ازدواج به صورت دائم نیست و مدت زمان مشخصی دارد. زن و مرد در این ازدواج با هم باید در خصوص مهریه و مدت زمان به توافق برسند.
در واقع صیغه موقت زمانی که شرایط لازم برای ازدواج دائمی وجود نداشته باشد یا مواردی مثل سفر، ماموریت و… ایجاد شود، به کار می آید. توجه داشته باشید که در دین و آیین ما بایستی یکسری شرایط برقرار باشد که بتوان خبطه صیغه را خواند. از جمله این شرایط می توان به مواردی چون رعایت اصول اخلاقی، توجه به حقوق زن و مرد، توجه به مهریه و پرداخت آن و… اشاره کرد. جالب است بدانید برخلاف مذهب شیعه که صیغه را قبول دارد و آن را برای رفع نیازهای شخصی ایجاد کرده است، اما در دین اهل سنت آن را چندان قبول نداشته و انتقادهایی برای ازدواج موقت مطرح می کنند به شکلی که حتی آن را غیرقانونی نیز جلوه می دهند.
حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه
به طور کلی ازدواج منجر به ایجاد یکسری حق و حقوق می شود حال چه ازدواج موقت باشد و چه دائم، تفاوتی ایجاد نمی کند. در صیغه موقت از زمانی که صیغه عقد خوانده می شود تا زمانی که مدت آن خاتمه پیدا کند با توجه به توافقاتی که در این میان صورت گرفته است زن یکسری حق و حقوق خواهد داشت. حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه به شرح زیر است:
با توجه به ماده 1113 قانون مدنی، نفقه ای برای زن در ازدواج موقت مشخص و تعیین نشده است. یعنی زن از لحاظ قانونی نمی تواند ادعای دریافت نفقه داشته باشد. اما چنانچه زن و مرد بین خودشان توافقی در این باره داشته باشند پرداخت نفقه مانعی ندارد.
موضوع بعدی که در همین ماده به آن اشاره شده است راجع به ارث بردن است. در ازدواج دائم پس از فوت شوهر، زن می تواند طبق قانون از اموال شوهر سهم خود را بردارد اما در ازدواج موقت چنین نیست. یعنی اگر مدت زمان صیغه موقت تمام نشده باشد و مرد فوت کند، زن هیچ حقی در رابطه با مال و اموال مرد نخواهد داشت.
از دیگر حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه که راجع به آن بحث شده، مهریه است. مهریه و پرداخت آن در این نوع ازدواج اهمیت بسیار زیادی دارد به شکلی که حتما باید به زن پرداخت شود. لازم به ذکر است که اگر مرد به طور دقیق میزان مهریه تعیین شده را بپردازد، زن می تواند به مراجع قانونی مراجعه کرده و از او شکایت کند.
حداقل مهریه در صیغه موقت چقدر است؟
همانطور که در ازدواج دائمی مهریه را به عنوان یکی از ارکان اصلی ازدواج می دانند و بسیار به آن اهمیت می دهند، در ازدواج موقت نیز این موضوع صدق می کند. در ازدواج موقت یا صیغه موقت یکی از اصولی که مرد باید به آن پایبند باشد پرداخت مهریه است. میزان مهریه تعیین شده نیز با توجه به مدت زمان صیغه مشخص می شود و البته به توافق طرفین نیز مربوط است.
قانون مدنی ماده 1080 که به میزان مهریه در صیغه موقت مرتبط است، هر چیزی را نمی توان به عنوان مهریه تعیین کرد بلکه میزان مهریه حتما باید قابل تملک باشد. به بیان دیگر اینکه چیزی که به عنوان مهریه در نظر گرفته می شود حتما باید ارزش مالی داشته باشد در غیر این صورت نمی توان آن را به عنوان مهریه در نظر گرفت.
برخلاف اینکه مهریه در ازدواج موقت یک حداقلی دارد به طور مثال می تواند حتی یک شاخه گل باشد، اما هیچ سقفی برای آن تعیین نشده است. میزان مهریه به میزان تملک مالی مرد و توافق طرفین بستگی دارد که در نهایت باید تراضی کننده باشد.
حق و حقوق زن در صیغه 99 ساله به چه شکل است؟
عقد موقت 99 ساله در واقع همان عقد دائم است با این تفاوت که از برخی جهات به رسمیت شناخته نمی شود. به طور مثال در ازدواج دائمی یک هشتم از اموال مرد به نام زن است در حالی که در ازدواج موقت چنین نیست و زن هیچ حقی در این باره ندارد. در رابطه با حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه در این نوع ازدواج باید گفت که تنها در خصوص دریافت مهریه حق و حقوق دارد و حتی نفقه نیز به آن تعلق نمی گیرد. البته این موضوع استثنا نیز دارد آن هم زمانی است که زن و مرد با هم توافق کرده باشند که نفقه پرداخت شود.
چه زمان می توان مهریه را در ازدواج موقت دریافت کرد؟
اگر تا به این بخش از مقاله را با دقت مطالعه کرده باشید از اهمیتی که مهریه در صیغه موقت دارد مطلع خواهید شد. حال سوالی که در این باره به وجود می آید این است که چه زمان می توان مهریه را در ازدواج موقت دریافت کرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که از زمانی که خطبه عقد جاری می شود تا زمانی که مدت زمان آن به پایان برسد می توان نسبت به دریافت مهریه اقدام کرد. در واقع این موضوع کاملا به زن بستگی دارد و هر گاه که اراده کند مرد موظف به پرداخت آن خواهد بود. برای دریافت مهریه نیز باید بگوئیم که تفاوتی میان عقد موقت و دائم برای این موضوع وجود ندارد، یعنی برای دریافت مهریه می توان هم به دادگاه مراجعه کرد و هم اینکه از طریق دفاتر ثبت این کار را انجام داد. لازم به ذکراست که حتما باید دریافت و پرداخت مهریه در مراجع قانونی به ثبت برسد در غیر این صورت ممکن است کلاهبرداری صورت بگیرد.
سرانجام فرزند در ازدواج موقت
در روابط جنسی همیشه امکان بارداری وجود دارد به همین دلیل است که تاکید می شود حتما ازدواج موقت در دفاتر قانونی به ثبت برسد تا اگر زمانی منجر به بارداری شد بتوان فرزند حاصله را به مشروعیت شناخت. از زمانی که زن و مرد خبطه عقد را می خوانند تا وقتی که مدت زمان آن به پایان برسد، زن و مرد به هم محرم هستند و اگر فرزندی حاصل از این صیغه موقت باشد کاملا شرعی بوده و متعلق به مرد است. در چنین شرایطی لازم است که صحیح بودن این موضوع ثابت شود، پس از اثبات اینکه فرزند متعلق به مرد است او موظف است به عنوان پدر تمامی حق و حقوق فرزند را رعایت کند و از لحاظ پرداخت نفقه یا بحث ارث و میراث کوتاهی نکند.
کلام غایی
به طور کلی در دین اسلام و مذهب شیعه دو نوع ازدواج وجود دارد که یکی ازدواج دائم و دیگری ازدواج موقت است که به آن صیغه نیز می گویند. هر یک از این ازدواج ها شرایط و قوانین مرتبط با خود را دارند. اما چیزی که در این میان همواره باید به آن اهمیت داد حقوق زنان در ازدواج موقت و صیغه است چرا که این نوع ازدواج چون دائمی نیست چندان به رسمیت شناخته نمی شود. در صیغه موقت مهم ترین چیزی که وجود دارد میزان مهریه زن است. مهریه تعیین شده حتما باید ارزش مالی داشته باشد اما اینکه چه چیزی و چه میزان باشد کاملا به طرفین و توافقی که کرده اند بستگی دارد. توجه داشته باشید که برای دریافت مهریه حتما باید به مراجع قانونی مراجعه کرد.
