انواع طلاق در فقه اسلام! ⚖️ قوانین و مقررات مربوط به آن✔️

در واقع طلاق را می توان راهی قانونی و شرعی برای پایان دادن به زندگی مشترک دانست. ممکن است زوجین بنا به دلایل خاصی تصمیم بگیرند به زندگی مشترک پایان داده و دیگر در کنار یکدیگر به زندگی ادامه ندهند. در صورتی که زوجین یا حتی یکی از آن ها دیگر تمایلی به ادامه دادن زندگی مشترک را نداشته باشد، با استفاده از طلاق به خواسته خود دست پیدا می کند. اکثر قوانین مربوط به طلاق از فقه اسلام استخراج شده است و قوانین مدنی در این خصوص تصویب شده است. در صورتی می توان روند قانونی و شرعی طلاق را به خوبی طی نمود که از انواع طلاق در فقه اسلام آشنایی داشته باشیم. در ادامه مقاله به تمامی سوالات شما در این خصوص پاسخ خواهیم داد.

انواع طلاق از نظر اسلام کدام است؟

بیشتر قوانین مربوط به دعاوی خانواده از دین مقدس اسلام استخراج شده است. به طور کلی انواع طلاق در اسلام را می توان در چهار دسته تقسیم بندی کرد که در ادامه به تشریح هر یک خواهیم پرداخت:

• طلاق حرام: طلاق حرام در واقع نوعی از جدایی زن و مرد از یکدیگر است که برخلاف قوانین و مقررات اسلام صورت می پذیرد.
• طلاق واجب: در واقع طلاق واجب ایلا کننده و ظهار کننده است.
• طلاق مکروه: در بسیاری از موارد ممکن است زن و مرد توان سازش با یکدیگر را داشته باشند و با این حال از یکدیگر طلاق می گیرند که در دین اسلام آن را طلاق مکروه می نامند.
• طلاق سنت: این نوع از طلاق زمانی اتفاق می افتد که دشمنی میان زن و مرد به وجود آمده و هیچ امیدی به سازش میان آن ها نباشد.

انواع طلاق در اسلام بر اساس امکان رجوع

باید در نظر داشته باشید که انواع طلاق در فقه اسلام را می توان از جهت رجوع به همسر به دو دسته طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم بندی کرد. از سوی دیگر می توان طلاق را از جنبه های دیگر نیز دسته بندی کرد. یکی دیگر از این دسته بندی ها بر اساس خواسته و تمایل زوجین برای جدایی از یکدیگر است. طلاق توافقی، طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن از انواع آن می باشد.

لازم است این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که هر یک از انواع ذکر شده بابت طلاق دارای قوانین و مقررات خاص خود هستند و تنها در صورتی می توان در آن ها تمامی حقوق را احقاق نمود که از این قوانین و مقررات آگاهی کامل داشته باشیم. در واقع با آگاهی کامل در خصوص انواع طلاق است که می توانید تصمیم درستی را برای آینده خود بگیرید.

انواع طلاق در اسلام بر اساس درخواست کننده

در ابتدا در خصوص انواع طلاق در اسلام اشاره داشتیم که می توان طلاق را بسته به درخواست زوجین یا بر اساس امکان رجوع، می توان تقسیم بندی کرد. در دعاوی طلاق ممکن است مرد، زن یا هر دوی آن ها تمایل به جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک داشته باشند. از این رو، می توان طلاق را به طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی دسته بندی کرد.

هر یک از انواع طلاق بر اساس درخواست کننده آن که در بالا به آن اشاره داشتیم دارای قوانین و شرایط خاص به خود است. لازم است در این خصوص اطلاعات کاملی را به دست آورده تا یک دید جامع در خصوص هر یک از انواع آن ها پیدا کنید. در ادامه سعی داریم به بررسی و تشریح کامل انواع یاد شده از طلاق بر اساس درخواست کننده بپردازیم.

طلاق از طرف مرد

در خصوص انواع طلاق در اسلام باید این نکته را مورد بررسی قرار دهیم که طلاق از جمله حقوق مرد در شرع است. در واقع زن حق برخورداری از حقوقی مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله و… را دارد و مرد در صورتی که بتواند این حقوق را به زن پرداخت و تسویه کند، می تواند با طی نمودن مراحل قانونی از همسر خود جدا شود.

اما قوانین مربوط به طلاق در سال های اخیر با تغییراتی جدی رو به رو شده است و شرایط آن به کلی متفاوت از سابق است. در گذشته زن به هیچ عنوان نمی توانست برای طلاق پیش قدم شود که قانون جدید طلاق این موضوع را تغییر داده است و امروزه زن نیز می تواند با در دست داشتن برخی از دلایل محکمه پسند از همسر خود جدا شود.

از سوی دیگر در گذشته مرد به سادگی و بدون طی نمودن مراحل خاصی می توانست از همسر خود جدا شود. در بسیاری از موارد نیز حقوق زن بلاتکلیف باقی می ماند. اما امروزه در طلاق از طرف مرد لازم است زوج در ابتدا برای طلاق به دادگاه درخواست دهد. او در صورتی می تواند همسر خود را طلاق دهد که گواهی عدم امکان سازش دریافت کند.

او باید در دادگاه این موضوع را به اثبات برساند که امکان زندگی مشترک با زن، دیگر برای او مقدور نیست و او مصر به جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک است. قوانین قوو مقررات خاصی بر طلاق از طرف مرد حاکم است. برای مثال فرصتی جهت پشیمانی برای مرد در نظر گرفته می شود تا اگر تمایل به بازگشت و رجوع داشت بتواند نظر خود را عوض کند.

در طلاق از طرف مرد قوانین دیگری نیز حاکم است که یکی دیگر از آن ها این است که مرد می تواند تا زمان پایان یافتن عده، به زن رجوع کرده و بدون نیاز به ازدواج مجدد، دوباره زندگی مشترک را از سر بگیرد. در قانون به تبع از شرع مقدس اسلام، میزان عده زن در انواع طلاق در اسلام مشخص شده است که تقریبا معادل سه دوره است.

طلاق از طرف زن

اشاره داشتیم که در گذشته و در قانون سابق، به هیچ عنوان به زن حق طلاق داده نمی شد. چرا که اساسا طلاق از حقوق مرد به شمار می رود و در عوض زن نیز از حقوق دیگری مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل و… برخوردار می شود. اما قانون در سال های اخیر دچارتغییراتی شده است و اکنون قانون حق طلاق را به زن نیز می دهد.

البته زن تنها در شرایط خاصی می تواند حق طلاق را دریافت کرده و به دادگاه درخواست جدایی بدهد. در شیوه اول زن توانسته است در اصطلاح حق طلاق را از مرد دریافت نماید. در این روش زن می تواند وکالت در طلاق را از مرد مطالبه کرده و زوج نیز با این درخواست موافقت نماید تا هر زمان که زن خواست به دادگاه درخواست طلاق بدهد.

در واقع طلاق با در اختیار داشتن وکالت در طلاق، یکی از مهم ترین انواع طلاق از طرف زن به شمار می رود. اما نکته ای که لازم است در این خصوص به آن اشاره داشته باشیم این است که زن با در اختیار داشتن حق طلاق هرگز نخواهد توانست تحت هر شرایطی درخواست طلاق بدهد و قوانین خاصی بر این نوع از طلاق از طرف زن حکم فرما است.

از سوی دیگر باید دقت داشته باشید که دریافت حق طلاق از زن، نمی تواند حق طلاق را از مرد بردارد. در واقع مرد نیز می تواند هر زمان که تمایل داشت برای جدایی از همسرش اقدام کند. روش دیگر برای طلاق از طرف زن، عسر و حرج و اثبات آن در دادگاه است. عسر و حرج به معنای شرایطی در زندگی مشترک است که ادامه زندگی را برای زن دشوار کند.

در خصوص انواع طلاق شرعی باید اشاره داشته باشیم که عسر و حرج زمانی محقق می شود که مرد برای مدت 6 ماه به زن نفقه ندهد و یا اینکه به مدت چهار سال غیبت داشته باشد. همچنین موارد دیگری در قانون برای ارائه دلایل محکمه پسند در طلاق از طرف زن ارائه شده است که می تواند عدم قوه باروری مرد، ضرب و جرح همسر و… را نیز به آن اضافه کرد.

البته دلایل محکمه پسند برای طلاق از طرف زن به همین موارد ختم نمی شود و شامل هر دلیلی می شود که قاضی بتواند با استناد به آن ها عسر و حرج زندگی زن را دریافت کند. در چنین شرایطی است که ادامه زندگی مشترک برای زن تقریبا غیر ممکن می شود و قاضی با در نظر گرفتن این عوامل، با درخواست طلاق زن موافقت می کند.

طلاق توافقی

اشاره داشتیم که طلاق را می توان بر اساس درخواست کننده آن، به سه دسته کلی تقسیم بندی کرد که طلاق توافقی یکی از انواع طلاق در قانون ایران به شمار می رود. در این نوع از طلاق همان طور که از نام آن پیداست، دو طرف به این نتیجه می رسند که مایل به جدایی هستند. البته در طلاق توافقی نیز باید تشریفاتی طی شود.

قوانین و مقررات مشخصی برای طلاق توافقی به تصویب رسیده است که فرد همواره پیش از اقدام برای آن لازم است در خصوص آن ها کسب تکلیف کرده و حقوق خود در این خصوص را بداند. در نظر داشته باشید که در این نوع از طلاق مرد و زن بر سر تمامی حقوق خود به توافقات کامل دست پیدا کرده و آن را در توافق نامه ذکر می کنند.

برای مثال مرد در صورتی مایل به طلاق دادن همسر به عنوان یکی از حقوقش می شود که زن نیز در مقابل، بخشی از مهریه یا تمام آن را ببخشد. در این نوع از طلاق نیز لازم است مراحل قانونی به طور کامل انجام شود. در مقایسه با انواع دیگر طلاق، در طلاق توافقی در مدت زمان کمتری می توان به نتایج مطلوب دست پیدا کرد.

طلاق رجعی

طلاق را از نظر امکان حق رجوع، می توان به دو دسته طلاق بائن و طلاق رجعی دسته بندی کرد. البته ذکر این نکته ضروری است که خود طلاق رجعی نیز قابلیت تقسیم بندی به انواع دیگری را دارد. در طلاق رجعی این حق در اختیار مرد قرار گرفته است تا در زمان نگه داشتن عده از سوی زن، در صورت پشیمانی به او رجوع کرده و مجددا زندگی را از سر بگیرد. نکته ای که لازم است در این خصوص ذکر کنیم این است که زن نمی تواند مانع رجوع مرد شود.

طلاق رجعی در مقابل طلاق بائن است. به طور قطع این سوال نیز برای شما پیش آمده که چرا طلاق رجعی جزو انواع طلاق در اسلام پیش بینی شده است؟ زن پس از طلاق ملزم است زمانی را به عنوان عده نگه دارد و در این زمان نمی تواند با مرد دیگری نزدیکی یا ازدواج کند. در این مدت است که مرد در صورت پشیمان شدن می تواند به همسر خود در طلاق رجعی باز گردد.

البته لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که اگر خانم یائسه و یا خانم دوشیزه ای از همسر خود طلاق بگیرد، جدایی او از نوع بائن است و جزو این دسته قرار نخواهد گرفت. در واقع اگر این نوع از طلاق اتفاق بیفتد، قانون به تبع از شرع این حق را به مرد نمی دهد تا در زمان مقرر امکان رجوع به همسر خود را داشته باشد.

طلاق بائن

طلاق بائن از انواع دیگر طلاق شرعی به شمار می رود که در نقطه ای مقابل طلاق رجعی قرار گرفته است. در طلاق بائن برخلاف آن چیزی که در طلاق رجعی به آن اشاره داشتیم، دیگر مرد نمی تواند به همسر خود باز گردد مگر اینکه با او مجددا ازدواج کرده و نکاح تازه ای بین آن ها شکل بگیرد. حال آن که در طلاق رجعی دیگر نیاز به ازدواج نیست.

در ادامه سعی داریم به برخی از شرایط طلاق بائن به عنوان یکی از انواع طلاق در اسلام اشاره داشته باشیم:

• در صورتی که طلاق پیش از نزدیکی میان زن و مرد اتفاق افتاده باشد، طلاق از نوع بائن است.
• اگر طلاق در زمانی اتفاق بیفتد که زن یائسه است، طلاق از نوع بائن بوده و امکان رجوع مرد از میان برداشته می شود.
• طلاق خلع و مبارات از نوع طلاق بائن است. البته این قاعده تا زمانی حکم فرما است که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
• طلاق بائن در شرایطی که طلاق پس از سه ازدواج متوالی اتفاق بیفتد امکان پذیر است.
• در طلاق بائن باید به این نکته اشاره داشته باشیم که در زمان نگه داشتن عده، هیچ نفقه ای به زن پرداخت نخواهد شد.
• در صورتی که مرد یا زن در زمان عده از دنیا رفته و متوفی شود، دیگری نمی تواند از ارث و میراث او بهره مند شود. این در حالی است که در طلاق رجعی خلاف این موضوع حکم فرما است.

کلام غایی

از شما مخاطبان عزیز بابت همراهی ما در سایت از وکیل بپرس تشکر می کنیم. در این مقاله سعی کردیم تا انواع طلاق در فقه اسلام را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا تلاش کردیم تا تعریف دقیقی از طلاق بر اساس قانون و شرع اسلام داشته باشیم و پس از آن به دسته بندی آن از نظر فرد درخواست کننده رفتیم. اشاره داشتیم که طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی جزو مهم ترین آن ها هستند. پس از آن نیز انواع طلاق از نظر امکان رجوع را بررسی نمودیم که شامل طلاق رجعی و بائن می شد. در پایان مقاله نیز تلاش کردیم نظر اسلام درباره انواع طلاق را شرح دهیم. اکنون از شما می خواهیم که اگر تجربه ای در خصوص مطالب ذکر شده دارید آن را با مخاطبان سایت از وکیل بپرس در میان بگذارید.