اعتراض به حکم طلاق غیابی 📝 + شرایط و روش های اعتراض✅

طلاق غیابی یکی از انواع طلاق است که امکان اجرای آن از سوی هر دو طرف (زن و مرد) وجود دارد. در این نوع طلاق، پس از درخواست یکی از زوجین برای صدور حکم طلاق، طرف مقابل در جلسات رسیدگی دادگاه حضور نمی‌یابد و رأی به صورت غیابی صادر می‌شود. با وجود این، قانونگذار امکان تعطیلی محکمه به دلیل غیبت طرفین را مجاز ندانسته و راه‌هایی را برای اعتراض به این حکم در نظر گرفته است. آشنایی با روش‌های اعتراض به حکم طلاق غیابی و رعایت مهلت‌ها و قواعد آن، می‌تواند از تضییع حقوق طرف غایب جلوگیری کند و به حفظ حقوق طرفین کمک نماید. در این مقاله به بررسی همه ی ابعاد اعتراض به حکم طلاق غیابی میپردازیم پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

شرایط صدور حکم طلاق به صورت غیابی

در نظام حقوقی ایران، صدور حکم طلاق به شکل غیابی تحت شرایط خاصی امکان پذیر است. این شرایط در ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی تصریح شده است. اولین شرط برای صدور رای غیابی طلاق آن است که خوانده یا وکیل او در هیچ کدام از جلسات دادگاه حاضر نشده باشند و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشند. این بدان معناست که خوانده باید به طور کامل در فرایند دادرسی غایب باشد و هیچ نوع دفاعی، ولو به صورت کتبی، ارائه نداده باشد. شرط دوم آن است که اخطاریه ابلاغ واقعی شده باشد. این به این معنی است که دادگاه باید به طریق قانونی، خوانده را از زمان و مکان جلسات دادگاه مطلع کرده باشد. در واقع، ابلاغ واقعی اخطاریه به خوانده شرط لازم برای صدور حکم غیابی است.

علاوه بر این دو شرط، در بررسی شرایط صدور حکم طلاق به صورت غیابی باید به مواد دیگر قانون آیین دادرسی مدنی نیز توجه کرد. برای مثال، ماده ۳۰۲ این قانون تصریح می‌کند که در صورتی که خوانده در جلسه حاضر نشود اما به طور کتبی دفاع کرده باشد، دادگاه باید رای را به صورت حضوری صادر کند. بنابراین، می‌توان گفت که صدور حکم طلاق به صورت غیابی، تابع شرایط خاصی است که در قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است. رعایت این شرایط از سوی دادگاه لازم و ضروری است تا حکم صادره از جهت شکلی مورد پذیرش قرار گیرد.

بررسی راه و روش های اعتراض به حکم طلاق غیابی

طلاق غیابی، نوعی از طلاق است که در آن خوانده (که می تواند طرف زوجیت باشد) به علتی نظیر عدم ابلاغ واقعی یا دلایل دیگر، در جلسات محکمه حضور نیافته و هیچ لایحه دفاعیه ای به دادگاه ارائه نکرده است. در چنین مواردی، دادگاه پس از دریافت دادخواست طلاق، بدون حضور خوانده به موضوع رسیدگی کرده و رأی را صادر می کند.

اگرچه دادگاه ها و قضات تلاش می کنند که بر اساس قوانین، بهترین و عادلانه ترین رأی را صادر کنند، اما امکان دارد در برخی موارد به دلایلی مرتکب اشتباه شده و رأی نادرستی صادر نمایند. به همین منظور، قانونگذار با هدف حفظ حقوق طرفین دعوا، به ویژه خوانده غایب در طلاق غیابی، امکان اعتراض به برخی آرا از جمله آرای صادره در خصوص طلاق غیابی از دادگاه بدوی یا تجدیدنظر را فراهم آورده است.

روش های اعتراض به حکم طلاق غیابی بسته به این که پرونده در کدام مرحله از رسیدگی قرار دارد و رأی از سوی کدام دادگاه صادر شده است، متفاوت می باشد:

• اعتراض به رأی صادره از دادگاه بدوی: در صورتی که رأی طلاق غیابی از سوی دادگاه بدوی صادر شده باشد، خوانده می تواند ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی، نسبت به آن اعتراض نماید. این اعتراض در قالب واخواهی انجام می گیرد که به موجب آن، پرونده جهت رسیدگی مجدد به همان دادگاه بدوی ارجاع می شود.
• اعتراض به رأی صادره از دادگاه تجدیدنظر: چنانچه رأی طلاق غیابی از سوی دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشد، خوانده می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی به آن اعتراض نماید. این اعتراض در قالب فرجام خواهی انجام می گیرد که به موجب آن، پرونده جهت رسیدگی نهایی به دیوان عالی کشور ارسال می شود.

در هر دو حالت، خوانده می بایست اعتراض خود را بر اساس موازین قانونی و در چهارچوب مهلت های مقرر انجام دهد تا بتواند از این طریق به حفظ حقوق خود اقدام نماید.

بررسی مراحل و نحوه اعتراض به حکم طلاق غیابی

پس از بحث در مورد روش‌های اعتراض به حکم طلاق غیابی، در این بخش از مقاله قصد داریم شرح دهیم که متقاضی اعتراض به حکم طلاق غیابی چه مراحلی را باید طی کند و چه اقداماتی را باید انجام دهد. مراحل و نحوه اعتراض به حکم طلاق غیابی به شرح زیر است:

مرحله اول: ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا و احراز هویت
در مرحله اول، معترض باید اقدام به ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا و سپس احراز هویت در این سامانه کند. این امر از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا مراجعه به آدرس اینترنتی sana.adliran.ir امکان‌پذیر است.

مرحله دوم: تنظیم و ثبت دادخواست اعتراضی
در مرحله دوم، فرد باید لایحه و دادخواست اعتراضی خود را تنظیم کرده و پس از ذخیره آن بر روی فایل ورد یا PDF و انتقال آن به فلش مموری، سی‌دی یا حافظه تلفن همراه، با در دست داشتن مدارک هویتی و ادله اثبات خود، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و اعتراض خود را ثبت و به مرجع صالح ارسال کند.

مرحله سوم: پرداخت هزینه های دادرسی
در مرحله آخر، فرد باید هزینه‌های دادرسی و هزینه‌های مربوط به ثبت دادخواست اعتراض خود توسط دفاتر خدمات قضایی را پرداخت کند. در ادامه به تفصیل در خصوص این هزینه‌ها برای هر یک از روش‌های اعتراض توضیح خواهیم داد.

در مجموع، روند اعتراض به حکم طلاق غیابی شامل سه مرحله اصلی است: ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا و احراز هویت، تنظیم و ثبت دادخواست اعتراضی، و پرداخت هزینه‌های دادرسی. با طی کردن این مراحل، فرد می‌تواند اعتراض خود را به حکم طلاق غیابی ثبت و به مرجع صالح ارسال کند.

مدارک لازم برای اعتراض به حکم طلاق غیابی

در مواردی که فردی بخواهد به حکم طلاق غیابی صادر شده اعتراض کند، لازم است که از مدارک و مستندات مورد نیاز برای این امر برخوردار باشد. در غیر این صورت، اعتراض وی ثبت نشده و مورد رسیدگی قرار نخواهد گرفت. در ادامه به بررسی مدارک لازم برای اعتراض به حکم طلاق غیابی می پردازیم.

• نخستین مدرک مورد نیاز، مدارک مثبت ثبت نام در سامانه ثنا است که شامل برگه ثبت نام یا نام کاربری و رمز عبور سامانه می باشد. این مدارک نشان می دهند که فرد اعتراض کننده در سامانه ثنا ثبت نام کرده است.
• مدرک دوم، اصل یا کپی برابر اصل حکم صادره در خصوص طلاق غیابی است. این مدرک نشان دهنده حکم صادره و موضوع اعتراض خواهد بود.
• سومین مدرک مورد نیاز، ادله اثباتی است که اعتراض کننده به حکم طلاق غیابی قصد دارد با کمک آنها نقض رای صادره را بخواهد. این مدارک می توانند شهادت شهود، اسناد و مدارک دیگر باشند.
• در نهایت، مدارک هویتی از قبیل شناسنامه، کارت ملی و کپی مصدق عقدنامه یا اصل سند نکاحیه نیز از دیگر مدارک لازم برای اعتراض به حکم طلاق غیابی هستند.

لازم به ذکر است که در صورتی که مدارک مثبت اعتراض معترض به حکم طلاق غیابی، قابل پیوست به دادخواست اعتراض نباشند، مانند شهادت شهود، اعتراض کننده می تواند در دادخواست و لایحه خود ذکر کند که در صورت نیاز به حضور شهود در محکمه، امکان این امر وجود خواهد داشت و او می تواند مدارک مثبت ادعای خود را به صورت حضوری به دادگاه ارائه کند. در نهایت، برای اعتراض به حکم طلاق غیابی، داشتن مدارک مثبت ثبت نام در سامانه ثنا، اصل یا کپی برابر اصل حکم صادره، ادله اثباتی و مدارک هویتی ضروری است. بدون داشتن این مدارک، اعتراض فرد به حکم طلاق غیابی ثبت نشده و مورد رسیدگی قرار نخواهد گرفت.

هزینه اعتراض به حکم طلاق غیابی

در پرونده‌های طلاق، صدور حکم غیابی یکی از مسائل مهم و پرچالش است که می‌تواند بر زندگی زوجین تأثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. در چنین مواردی، امکان اعتراض به این حکم وجود دارد که همراه با هزینه‌هایی است. هزینه دادرسی اعتراض به حکم طلاق غیابی، که یک دعوای غیرمالی محسوب می‌شود، برای هر یک از روش‌های اعتراض اعم از تجدیدنظرخواهی، واخواهی، اعاده دادرسی و فرجام، از 30 هزار تا 180 هزار تومان متغیر است. این هزینه‌ها بر اساس ماهیت و پیچیدگی پرونده و همچنین مرحله اعتراض متفاوت خواهد بود.

همچنین هزینه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی که ثبت و ارسال اعتراض به حکم طلاق غیابی به دادگاه و مرجع صالح را انجام می‌دهند، مبلغی در حدود 100 هزار تومان می‌باشد که البته این مبلغ سالانه با توجه به نرخ اعلامی کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، تغییر می‌کند. در صورتی که فرد برای تنظیم یا ثبت لایحه و دادخواست اعتراض خود، از وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی کمک گرفته باشد، هزینه وکیل یا مشاور حقوقی نیز باید در نظر گرفته شود که این هزینه بسته به تجربه، تخصص و میزان خدمات ارائه شده توسط وکیل یا مشاور حقوقی متفاوت خواهد بود.

بنابراین، هزینه اعتراض به حکم طلاق غیابی می‌تواند از چندصد هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر باشد که به عوامل مختلفی همچون روش اعتراض، پیچیدگی پرونده و استفاده از خدمات وکیل یا مشاور حقوقی بستگی دارد. بنابراین، در صورت قصد اعتراض، توجه به این هزینه‌ها و برنامه‌ریزی مناسب برای تأمین آن ضروری است.

مهلت اعتراض به حکم طلاق غیابی

در نظام حقوقی ایران، مسئله طلاق و به ویژه طلاق غیابی همواره مورد توجه و بررسی قانونگذار بوده است. قانونگذار با درک اهمیت این موضوع و حساسیت های موجود در آن، مقررات و قوانینی را جهت تنظیم و ساماندهی این امر مهم وضع نموده است. در این میان، مهلت اعتراض به حکم طلاق غیابی از جمله موضوعات مهمی است که قانونگذار به آن پرداخته و مقررات لازم را در این خصوص پیش بینی کرده است. قانون آیین دادرسی مدنی، ضمن پیش بینی روش ها و نحوه اعتراض از سوی مرد یا زن، مهلت های اعتراض را نیز مشخص نموده است. بر اساس این مقررات، اعتراض به حکم طلاق غیابی در صورتی مورد قبول و موثر واقع خواهد شد که در مهلت مقرر انجام پذیرد. در این راستا، قانونگذار دو مهلت متفاوت را برای اعتراض به حکم طلاق غیابی در نظر گرفته است:

• مهلت اعتراض برای افراد ساکن در داخل ایران: 20 روز از زمان ابلاغ رأی
• مهلت اعتراض برای افراد ساکن خارج از ایران: 2 ماه از زمان ابلاغ رأی

این تفاوت در مهلت اعتراض، ناشی از شرایط و مسائل مختلف از جمله دسترسی به اطلاعات و امکانات قضایی، فاصله جغرافیایی و … می باشد که قانونگذار به آن توجه داشته و در نظر گرفته است. در واقع، مهلت های مذکور به منظور حفظ حقوق اشخاص و تضمین دادرسی عادلانه در نظر گرفته شده است. این مهلت ها به افراد این امکان را می دهد تا بتوانند در چارچوب زمانی معین، نسبت به حکم طلاق غیابی اعتراض کرده و به دفاع از حقوق خود بپردازند. به طوری که در صورت اعتراض در مهلت مقرر، دادگاه موظف به رسیدگی و صدور حکم جدید خواهد بود.

همچنین، این مهلت ها به منظور ایجاد ثبات و قطعیت در آرای صادره و جلوگیری از ابهام و تردید در خصوص وضعیت حقوقی افراد، پیش بینی شده است. به عبارت دیگر، قانونگذار با تعیین مهلت های مشخص برای اعتراض، از طولانی شدن و بلاتکلیفی موضوع جلوگیری نموده و به تثبیت و قطعی شدن احکام طلاق غیابی کمک می کند. بنابراین، مهلت های اعتراض به حکم طلاق غیابی، یکی از مهم ترین و ضروری ترین مقررات در این زمینه به شمار می آید. این مهلت ها نه تنها به حفظ حقوق اشخاص کمک می کند، بلکه موجب ایجاد نظم و انضباط در فرآیند رسیدگی به پرونده های طلاق و تسریع در اجرای احکام صادره خواهد شد. از این رو، رعایت این مهلت ها از سوی افراد متقاضی اعتراض، امری ضروری و حائز اهمیت است.

کلام غایی

طلاق غیابی در مواردی قابل اعتراض است و می‌توان نسبت به آن در دادگاهی که رای را صادر کرده یا در مراجع بالاتر اعتراض کرد. این امکان وجود دارد که با اعتراض به حکم طلاق غیابی، حکم صادره مبنی بر طلاق را لغو کرد. برای مثال، اگر همسر شما در دادگاه مدعی عسر و حرج باشد و با ارائه مدارکی ادعا کند که زندگی با شما برای وی دشوار است و شما در جلسه دادگاه حضور نداشته باشید، می‌توانید نسبت به این حکم طلاق غیابی اعتراض کنید. در این صورت، می‌توانید دلایل خود مبنی بر اینکه همسرتان دچار عسر و حرج نشده است را بیان کنید. در صورتی که این دلایل شما محکم و قابل توجه باشند، احتمال دارد که رای صادره نقض شود. این مسئله نشان می‌دهد که طلاق غیابی در برخی موارد قابل اعتراض است و امکان ابطال آن وجود دارد. اما این امر بستگی به شرایط خاص و میزان قدرت استدلال و مستندات طرفین خواهد داشت. در نتیجه، چنانچه فردی در معرض طلاق غیابی قرار گرفته است، می‌تواند با ارائه مستندات و دلایل قوی نسبت به آن اعتراض کرده و احتمال رفع آن را افزایش دهد.