سال [1403]

طلاق توافقی نهادی نسبتاً نو در حقوق خانواده است که مهمترین عنصر آن توافق طرفین در مواردی می باشد که در دادگاه به آن اهمیت داده می شود پس در ابتدا با مواردی آشنا می شویم که بر اساس تصور اشتباه از طلاق توافقی که زن باید از تمام حق و حقوق خود بگذرد بلکه زن می تواند به صورت توافقی با همسر خود تمام حق و حقوقش را مطالبه کند و این توافقات بین زوجین به صورت حکمی در دادگاه ثبت می شود و طی صورت جلسه ای، سوالاتی قید می شود که باید توسط زوجین تایید شود حقوق قانونی زن در طلاق توافقی دارای حقی چون مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل، جهیزیه و حقوق مالی دیگری می باشد که تفاوتی با سایر انواع طلاق ندارد و در صورت درخواست و توافق طرفین، زن می تواند تمام حق و حقوق خود را مطالبه کند.

در طلاق توافقی چه چیزهایی به زن تعلق میگیرد؟

قبل از رسیگی به مسئله حقوق قانونی زن در طلاق توافقی! لازم است کمی بیشتر با طلاق توافقی و مسائل مرتبط به آن آشنا شویم. طبق شرع مقدس اسلام حق طلاق با مرد یا همان زوج است اما این حق دارای استثناهایی هست که یکی از آنها طلاق توافقی است که زوجین به دلیل انزجار از هم یا به هر دلیلی تصمیم به جدایی می کنند در این نوع طلاق بر خلاف سایر طلاق ها، زوجین بر سر موضوع های مهمی چون نفقه، مهریه، حضانت فرزندان، اجرت المثل ایام زوجیت، ملاقات از فرزندان و سایر موارد به توافق می رسند و دادگاه با احترام به توافق زوجین رای طلاق را صادر می کند.

در این مبحث سعی می شود تمام حق و حقوقی که در طلاق توافقی برای زن شامل می شود را مورد بررسی قرار دهیم تا مخاطبانی که در صدد اقدام به این امر هستند، از حقوقی که در قانون مدنی برای حفظ آرامش، دفاع ازحق زوجه و نیز احترام به کرامت زن در نظر گرفته شده، آگاه باشند.

با توجه به این مورد که حوزه های حقوقی دارای پیچیدگی و گستردگی بیشتری می باشند قبل از هر اقدامی خود سرانه که به طولانی شدن روند قضایی طلاق یا منتهی شدن به شکست می شود، ممانعت به عمل آید لذا، ملزم به مددگیری از یک متخصص حوزه ی دادگستری و قوه ی قضایی می باشد که امری ملزم بوده است تا با راهنمایی و مشاوره های تخصصی در این حوزه، با کوتاهترین راه زوجین را در این مسیر یاری دهد.

حال با اشاره به اینکه حق قانونی زن در طلاق توافقی و چه چیزهایی به زن تعلق می گیرد؟ و حق قانونی وی کدام است؟ باید پاسخ داد مهریه، نفقه، نحله، اجرت المثل، نفقه فرزند و … از حقوق قانونی زن بشمار می آید حال قصد داریم این موضوعات را برای شما با گسترش بیشتری شرح دهیم و مطمعناً این یکی از موضوعات پر چالش بیشتر مخاطبان است، پس نگاهی وسیع تر می اندازیم.

درباره ی قوانین مهریه در طلاق توافقی سال1403 بیشتر برانید!

مهمترین موردی که در طلاق مشاهده می شود مسئله ی مهریه است که حقوق قانونی زن در طلاق توافقی را شامل می شود، طرفین باید زمانی که در دادگاه حاضر می شوند، مهریه در طلاق توافقی در بعضی موارد مشاهده شده که مهریه از طرف زوجه به صورت کامل بذل و بخشش می شود ولی طلاق توافقی به بذل و بخشش احتیاجی ندارد مواردی می باشد که زوج کل مهریه را پرداخت می کند و یا اینکه قسمتی توسط زن بخشیده می شود و قسمتی از آن را از همسرش مطالبه می کند. در هر صورت طلاق توافقی طبق تصمیم زوجین انجام می شود فقط باید این توافق در زمان دادگاه و یا از طریق لایحه به دادگاه اعلام شده باشد.

اگر زن مهریه را بذل کند که هیچ مانعی در طلاق نیست یعنی زن در قبال قبول زوج به اجرای صیغه ی طلاق، مهریه ی خود را بذل می کند و پس از اجرای طلاق، حق رجوع به ما بقی بذل را از خود ساقط می کند پس اول اینکه بذل زوجه در ازای قبول زوج به اجرای صیغه ی طلاق و نیز ساقط کردن حق رجوع به ما بذل مهریه در دادخواست طلاق نوشته می شود تا بعدا زوجه برای ادامه ی حق خود اقدام نکند و همچنین باید در لایحه از زبان زوج یا همان مرد قید شود که زوج با قبول بذل مهریه، رضایت خود را برای اجرای صیغه ی طلاق اعلام می کند که این حق به زوجه داده می شود که بعد از اجرای صیغه ی طلاق حقی از وی ساقط نشود.

بعد از ازدواج یکی از حقوق مالی که به خانم تعلق می گیرد، مهریه است اما خانم این امکان را دارد که در قالب هایی مهریه ی خود را می بخشد و با تصور اینکه خانم با نوشتن یک دست نوشته ی عادی و یا به صورت شفاهی اعلام به بذل حق خود دارد و نسبت به آن ادعایی نخواهد داشت اما باید در نظر داشت که این نوع بخشش مهریه اعتباری ندارد و در دادگاهها معتبر شناخته نمی شود راه صحیح بخشیدن مهریه این است که در قالب یک سند رسمی تنظیم شودیعنی زن به همراه همسرش با مراجعه به یک دفتر اسناد، طی یک سند رسمی، به بخشش مهریه اقدام کنند.

ممکن است این بخشش در قالب ابراء یا هبه باشد که این موارد بحث های تخصصی می باشد که با کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در زمینه ی طلاق، می توانید از جزئیات آن مطلع شوید تا هیچ گونه حق و حقوق زن در طلاق توافقی ضایع نشود.

بخشش مهریه توسط زوجه می تواند در قبال گرفتن حق طلاق یا حضانت فرزندان باشد یعنی در زمان مراجعه به دفتر اسناد برای تنظیم سند رسمی برای بخخش مهریه، سند وکالت در طلاق هم گرفته می شود. در قالب طلاق توافقی هم خانم و آقا می توانند در مورد مهریه و بخشش آن با هم توافق بکنند چون طلاق توافقی کاملا در حوزه ی اختیارات و توافقات زوجین صورت می گیرد می توانند بخشش مهریه را به صورت کامل یا قسمتی از آن را توافق کنند که در قالب رای طلاق توافقی منعکس می شود.

نفقه در طلاق توافقی به چه صورت می باشد؟

نفقه به معنی پرداخت هزینه های زندگی شامل هزینه های مسکن، خوراک، پوشاک و سایر نیازهای زوجه است که جزء حقوق زن در طلاق توافقی تلقی می شود که باید توسط مرد پرداخت شود و یکی از موارد بسیار مهم در طلاق محسوب می شود که از زمان جاری شدن عقد به زوجه تعلق میگیرد که البته در طلاق توافقی نفقه به زن در زمان عقد تا قبل از شروع زندگی مشترک تعلق نمیگیرد مگر اینکه زن موافق شروع زندگی زناشویی باشد و مرد از این کار خودداری کند که در این صورت طبق ماده 1106 قانون مدنی  زن حق خواهد داشت تا نفقه ی خود را دریافت کند. و نیز عکس این مورد نیز وجود دارد که در صورت مهیا بودن زندگی مشترک از طرف مرد و عدم قبول از طرف زوجه به زندگی مشترک باشد، در این صورت نفقه به زن تعلق نمیگیرد.

در مواردی که زن و شوهر مدتی دور از هم زندگی کردند و زوجه جدای از همسرش زندگی می کند و بابت این هم عدم تمکین ذوجه ثابت نشده، نفقه به زوجه تعلق می گیرد که در حوزه ی حقوق به این مورد نفقه ی معوقه گفته می شود. نفقه ی معوقه باید در زمان ثبت طلاق توسط زوج پرداخت شود و تامین کردن هزینه های متعارف و متناسب زن توسط همسرش صورت گیرد.

نفقه به دو صورت نفقه ی گذشته و نفقه ی حال قابل پرداخت است یعنی اگر مرد نفقه های قبلی را پرداخت نکرده باشد مدیون تلقی می شود و باید تمام آن را به همسرش پرداخت کند که البته در طلاق توافقی پرداخت نفقه فقط شامل نفقه ی حال می باشد و نفقه ی گذشته را شامل نمی شود و در طلاق توافقی زن بر اساس حق و حقوق خود، می تواند تمام یا بخشی از آن را مطالبه کند تا مرد را برای طلاق توافقی راضی کند در این صورت نیز پرداخت نفقه به مثابه مهریه به توافق طرفین بستگی دارد.

آیا اجرت المثل در طلاق توافقی به زن تعلق می گیرد؟  

اجرت المثل یک اصطلاح حقوقی می باشد و یک عنوانی است که برای خانم یک حقی را ایجاد می کند که به واسطه ی آن زمانی که زن با انجام کارهایی مانند خانه داری، بچه داری، آشپزی و هر گونه کار دیگری که جزء وظایف زن نبوده و اجرت المثل به اندازه ی تعداد سالهایی که در منزل همسرش کار کرده، برای زن تعلق می گیرد.

در مبحث اجرت المثل قاضی طی سوالهایی از زوجه مبنی بر اینکه کارهای انجام شده توسط خانم در منزل همسرش به اجبار بوده و یا به قصد دریافت مزد انجام شده، و با تایید زوجه بر اجباری بودن انجام کار، اجرت المثل برای زن ثابت می شود. اجرت المثل فقط در طلاق یک طرفه که از سمت آقا باشد، به زن تعلق میگیرد و در غیر این صورت جزء حقوق زن در طلاق توافقی نمی باشد.

نحله در طلاق توافقی به چه صورت می باشد؟

حقوق مالی زن در طلاق کدام است؟ و پرسش های بیشتر درباره ی نحله و تفاوت آن با اجرت المثل است و نیز شرایط گرفتن آن چیست؟ که از سوالهای پر تکرار در این مباحث را شامل می شود که زمینه ی ایجاد پاسخ و توضیح مختصر در این باب را فراهم کردیم.

حقوق قانونی زن که در طلاق به ایشان تعلق می گیرد، نفقه، مهریه، جهیزیه، اجرت المثل و سایر می باشد. زمانی که خانم شرایط دریافت اجرت المثل را نداشته باشد یعنی کارهایی که در منزل شوهر انجام داده به قصد تبرع بوده و به خواست و میل خود کارهای منزل را انجام داده و یا اینکه طلاقی که مرد متقاضی آن است ناشی از سوء رفتار زن باشد،در این صورت اجرت المثل تعلق نمیگیرد اگر درخواست طلاق از سوی مرد باشد و سوء رفتار زن ثابت نشود ، بسته به دارایی مرد و کارهایی که زن در منزل همسرش انجام داده،حتی به قصد تبرع، دادگاه یک وجهی را برای زن در نظر میگیرد که مرد مکلف به پرداخت آن است به پولی که در صورت عدم تعلق اجرت المثل و عدم دریافت و مطالبه ی اجرت المثل، نحله گفته می شود.

در واقع نحله در معنای لغوی به معنای هدیه و بخشش است. بخششی که بنابه رای قاضی دادگاه بدون نظر کارشناس مبنی بر مواردی که طلاق از سوی مرد است و طلاق ناشی از سوء رفتار همسر است و زن شرایط دریافت اجرت المثل را ندارد، از سوی دادگاه تعیین می شود و قبل از صدور رای طلاق، باید به زن پرداخت شود. مگر اینکه در طلاق توافقی، زن خود توافق کند و اجازه دهد که مشکلی ندارم و هر زمان مرد بخواهد پرداخت کند.

قبل از سال 70 نحله و اجرت المثل بعد از طلاق بود ولی در سال 71 مجمع تشخیص مصلحت نظام با توجه به اینکه لازم بود این موضوع به دفاع از حقوق زن در طلاق تصحیح شود و درخواست انجام این بحث یعنی پرداخت نحله و اجرت المثل قبل از صدور گواهی طلاق و بعد از صدور گواهی عدم سازش، تایید شد.

حضانت فرزندان در طلاق توافقی

حضانت به معنای حمایت والدین و مراقبت فرزندان به لحاظ جسمی از کودک می باشد طبق قانون مدنی حضانت فرزندان حق و تکلیف والدین است یعنی هر دوی مادر و پدر این وظیفه را دارند تا از کودک مراقبت کنند و هیچ کدام از پدر یا مادر نمی توانند مسئولیت نگهداری را قبول نکنند و حتی تا جایی که به زن حق داده نشده در قبال نپذیرفتن حضانت، مهریه ی خود را ببخشد . طبق قانون مدنی حضانت فرزندان تا هفت سالگی با مادر و بعد از آن با پدر خواهد بود.

در مبحث حضانت فرزند توسط مادر معمولا قانونی وجود دارد که تا هفت سال حضانت فرزندان که استثنایی بر جنسیت کودک نیست، با مادر است و بعد از اتمام این مدت حضانت به مرد داده می شود ولی در طلاق توافقی خلاف این قانون نیز امکان دارد یعنی زمانی که اختلافی بین زوجین نباشد، درباره ی حضانت می توانند با هم توافق کنند. برای نفقه ی فرزندان نیز که یک مبلغی با توافق طرفین، بر عهده ی زوج قرار می گیرد تا پرداخت کند لذا در صورتی که توافقی نباشد، تعیین آن را به دادگاه محول می کنند همچنین زمان ملاقات نیز مانند سایر موارد با توافق زوجین تعیین می شود.

لازم است در این مبحث به این نکته نیز توجه داشت که رعایت مصلحت کودک نیز در قوانین حضانت قید شده است. به این معنی که در صورت ازدواج مادر یا داشتن فساد اخلاقی، که کودک دچار آزار جسمی و روحی باشد، حضانت از زن سلب می شود و در صورت توافق نیز قانون اجازه ی حضانت را به وی نمی دهد. و نیز این رعایت مصلحت درباره پدر نیز صادق است.

استرداد جهیزیه در طلاق توافقی چگونه می باشد؟

یکی دیگر از احقاق قانونی زن در طلاق توافقی، جهیزیه ی وی می باشد که در خانه ی مرد قرار دارد. اگر زوجین در صورتجلسه ی توافقات خویش در مورد استرداد جهیزیه توافق کرده باشند، زوجه حق مسترد کردن جهیزیه خود را دارد اما اگر در این مورد توافقی نکرده باشند، طبق قانون مطالبه ی آن حق زوجه است و او می تواند جهیزیه خود را پس بگیرد. اگر جهیزیه زوجه به وی تعلق نگرفته باشد و یا توسط همسرش پس داده نشده باشد، قانون این حق را به زن می دهد و می تواند با توجه به لیستی که موجود است آن را پس بگیرد و یا اینکه نسبت به توافقی می باشد مبنی بر استرداد یا بخشیدن آن که بین طرفین تعیین و توافق شده است.

در طلاق توافقی، توافقات باید کاملا به شرح در بیایند و نوشته شوند جدای از موارد ذکر شده اگر احتمال وجود سایر اختلافات مالی هم باشد، تمام این موارد باید مکتوب شود و از طریق لایحه به دادگاه ارسال شود و برای جلوگیری از تغییر توافق طرفین، موارد توافقی باید در دفتر اسناد رسمی، اسنادی شوند تا خلافش را عنوان نکنند. تمام موارد را می توان با مراجعه به وکیل دادگستری به راحتی تنظیم کرد.

مدارک مورد نیاز در طلاق توافقی در سال 1403

طلاق توافقی را اگر خود زوجین بخواهند اقدام کنند از طریق دفتر خدمات قضایی شروع می شود که این پروسه 6 تا 9 ماه به طول می انجامد و نیز جلسات اجباری مشاوره بهزیستی و جلسات دادگاه را باید طی کنند.

زمانی که می خواهید طلاق توافقی را انجام دهید جدای از مراحل و توافقات خویش، باید مدارکی را آماده کنید. کارت ملی و شناسنامه ی زوجین و سند ازدواج و یک نامه ی مشاوره باید تنظیم شود که معمولا در طلاق توافقی و نیز برای حفظ حقوق زن در طلاق توافقی، الزامی می باشد. این مورد در شهرها و حوزه های مختلف قضایی متفاوت می باشد که در اکثر موارد ابتدا دادخواست ارائه می شود و در مرحله ی بعد مشاوره در نظر گرفته می شود. در حوزه هایی هم علاوه بر مشاوره، جلسات صلحی جهت جلوگیری از طلاق نیز برگزار می شود و نیز اگر زوجه بخواهد با وکالت در طلاقش اقدام کند، برگه ی وکالت در طلاق الزامی است.

بعد از تکمیل مدارک دادخواستی باید تقدیم دادگاه شود که بعد از ارسال آن به دادگاه خانواده محل اقامت زوجین و با توجه به قوانینی که در این دادگاه وجود دارد، تصمیم گیری صورت می گیرد و یا اینکه مستقیماً به مشاور ارسال می گردد. و یا با توجه به قوانین جدید به دادگاه صلحی ارسال می شود و در صورت امکان نداشتن صلح، به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. در این جلسات حضور زوجین الزامی می باشد و باید در دادگاه توافقات خود را به قاضی اعلام کنند.

لازم به ذکر است از دیگر مدارکی که باید به دادگاه تحویل داده شود، نامه ی آزمایشگاه است که در بائن یائسه این نامه لزومی ندارد و همچنین گواهی عدم بارداری و دو شاهد مرد که بتوان طلاق را ثبت کرد.

اجرای توافقات مالی در طلاق توافقی  

بعد از صدور حکم طلاق، اجرای توافقات مالی می باشد که دارای اهمیت زیادی است. توافقات مالی از بابت مهریه ی توافق شده می باشد. با توجه به این نکته تمام توافقات مالی از جمله مهریه و نفقه، قبل از ثبت طلاق باید توسط زوج پرداخت شود و تا زمانی که پرداخت نشده باشد، اجازه ی ثبت طلاق از سوی دفتر خانه داده نمی شود. باید توجه داشت که مدت زمان ثبت طلاق توافقی تا سه ماه می باشد که در صورت ثبت نکردن در مدت معینه، رای طلاق باطل بوده و اقدامات لازم مجدد انجام میگیرد. لازم به یادآوری است که تمام توافقات طلاق که بین زوجین ثبت شده بود، با اتمام مدت طلاق، باطل می گردد.

سخن غایی

با توجه به تفاسیری که در این مقاله بیان شد طلاق توافقی یا طلاق رضایت طرفین نوعی از طلاق محسوب می شود که با صلح و توافقی که بین زوجین برای جدایی برقرار می شود و در مورد تمام مواردی از جمله مهریه، نفقه یا حضانت فرزند و هر نوع توافق دیگر اعم از مالی و غیر مالی را شامل می شود که با رضایت کامل طرفین و حفظ حقوق قانونی زن در طلاق توافقی، رای دادگاه صادر می گردد. در دین مبارک اسلام طلاق امری مشروع و جایز است ولی طبق روایات، منفورترین حلال در نزد خداوند است. بر همین اساس در دادگاههای اسلامی تا جای ممکن به سازش توصیه شده است بر این اساس قبل از هر گونه طلاقی چه توافقی و چه غیر توافقی، جلسات مشاوره و دادگاه صلح برگزار می گردد تا رضایت طرفین را به ادامه ی زندگی مشترک جلب کنند اما با وجود هر دلیل منطقی مبنی بر جدایی طرفین، قانون مدنی برای دفاع از حقوق خانواده، شرایطی را برای ایجاد آرامش در زندگی خصوصی افراد و ضایع نشدن حقوق هر یک از طرفین، با درخواست و تقدیم مدارک لازم به دادگاه، طلاق توافقی را به ثبت میرساند.  تشکر که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید در صورت رضایت از این مقاله از شما کاربران تقاضا داریم به آن متیاز دهید این امر موجب گرفتن انرژی و تلاش بیشتر نویسنده در نوشتن مطالب می شود.